WILLEMSTAD – De Parlementaire Enquêtecommissie Onderzoek HNO benadrukt dat de locatiekeuze voor het ziekenhuis een cruciale factor was in de oplopende kosten. Het besluit om het ziekenhuis in Otrobanda te bouwen in plaats van op het Amstelterrein leidde tot een financiële overschrijding van ongeveer 200 miljoen gulden. 

Bovendien wijst de commissie op de frequente politieke instabiliteit en de wisselingen van kabinetten als belangrijke zwaktepunten die het project negatief hebben beïnvloed. Het rapport stelt dat de besluitvorming vaak gebaseerd was op sentimenten in plaats van rationele argumenten, wat leidde tot inefficiëntie en hoge kosten.

De commissie, ingesteld door de Staten op 12 november 2021, onderzocht de ontwikkeling, bouw en exploitatie van het huidige Curaçao Medical Center (CMC). Dit ziekenhuis, dat tijdens de bouw bekend stond als HNO, heeft te kampen met aanzienlijke financiële overschrijdingen en operationele uitdagingen.

Kortetermijngerichte overheid

Het rapport van de commissie schetst een gemengd beeld van het HNO-project. Enerzijds wordt het lef van het Land Curaçao geprezen om een ambitieus project als het HNO aan te gaan. De verzelfstandiging in 2010 bracht een gevoel van politieke trots met zich mee, wat resulteerde in de ambitie om een regionaal ziekenhuis te bouwen dat medisch toerisme zou aantrekken en een rendabele vervanging zou worden voor het verouderde Sint Elisabeth Hospitaal. Dit optimisme overschaduwde echter de kritische blik op de financiële en zorginhoudelijke gevolgen van het project.

Aan de andere kant wijst de commissie op de vele politieke wisselingen en kortetermijnbelangen die het project vanaf het begin hebben ondermijnd. Cruciale beslissingen werden vaak genomen tijdens overgangsperiodes van regeringen, wat zorgde voor een gebrek aan continuïteit en langetermijnvisie. 

Vanaf het kabinet Asjes in 2013 ontstond een nonchalante houding ten aanzien van het financieel beheer, waarbij de financiële haalbaarheid van gewijzigde plannen onvoldoende werd doorgerekend.

Locatiekeuze 

De keuze om het ziekenhuis in Otrobanda te bouwen in plaats van op het Amstelterrein werd volgens de commissie gemaakt zonder een rationele grondslag en zonder goede motivering. 

Waarschuwingen over mogelijke kostenstijgingen en langere bouwtijden werden genegeerd, wat leidde tot aanzienlijke kostenoverschrijdingen.

De aankoop van winkelcentrum Colon en de aanleg van een parkeergarage in een rotsachtig gebied droegen substantieel bij aan de stijgende kosten, waardoor het oorspronkelijke budget ruimschoots werd overschreden.

Toezicht en governance 

Het rapport benadrukt dat de overheid niet de kennis had om een project van deze omvang adequaat te begeleiden. Ministers en ambtenaren waren onvoldoende voorbereid, en er werd onvoldoende gebruikgemaakt van beschikbare expertise. 

Dit leidde tot een afhankelijkheidspositie ten opzichte van externe projectbegeleiders zoals SONA en Berenschot, wat de ministeriële verantwoordelijkheid ondermijnde. De komst van de Ministeriële Regisseur & Toezichthouder in 2017 verbeterde het toezicht enigszins, maar kwam te laat om grote problemen te voorkomen.

Transitie 

De transitie van SEHOS naar CMC verliep uiteindelijk beter dan verwacht, mede dankzij de vertragingen in de oplevering van het nieuwe ziekenhuis. Dit bood extra tijd om de overgang zorgvuldiger te begeleiden. 

Toch benadrukt de commissie dat er te weinig aandacht was voor de noodzakelijke cultuurverandering binnen de organisatie, wat wijst op onzorgvuldig bestuur.

Financiële toekomst 

De financiële situatie van het huidige Curaçao Medical Center blijft zorgwekkend. De oplopende kosten tijdens de bouw van HNO zijn geen verrassing, aangezien zowel de Commissie Financieel Toezicht als de Algemene Rekenkamer meerdere keren hun zorgen hebben geuit. 

Het voortdurende optimisme over de financiële toekomst was echter niet gebaseerd op gedegen plannen. Het ontbreken van een actuele businesscase na 2014 en de aantasting van het budgetrecht van het parlement hebben bijgedragen aan de huidige financiële problemen van het ziekenhuis.

De bevindingen van de Parlementaire Enquêtecommissie HNO bieden belangrijke lessen voor de toekomst. De commissie roept op tot versterking van het budgetrecht van de Staten, investering in de deskundigheid van ambtenaren, en een meer gedegen en transparante besluitvorming bij toekomstige projecten. Alleen door deze lessen ter harte te nemen, kan Curaçao voorkomen dat soortgelijke problemen zich in de toekomst herhalen, denkt de commissie.