WILLEMSTAD – Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en hun oudste dochter, prinses Catharina-Amalia , maakten tussen 27 januari en 9 februari een rondreis langs de zes eilanden in de Nederlandse Cariben. Het bezoek had een belangrijke component: de koninklijke familie werd vervoerd van Aruba naar Curaçao aan boord van een Holland-klasse offshore patrouillevaartuig. Dit vestigde voor buitenstaanders de aandacht op een essentieel onderdeel van het Nederlandse leger, dat buiten het koninkrijk niet algemeen bekend is behalve bij defensieanalisten: de Nederlands-Caribische defensiemacht.

_{Door Wilder Alejandro Sanchez | Geopoliticalmonitor.com}

Hoewel drie van de eilanden autonoom zijn, kan alleen het Koninkrijk der Nederlanden als een staat worden beschouwd. ‘Alleen het Koninkrijk – niet de afzonderlijke autonome landen of de openbare lichamen – heeft internationale rechtspersoonlijkheid’ , aldus een factsheet van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. 

Bovendien wordt Koning Willem-Alexander als staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden in elk van de autonome landen in Caribisch Nederland vertegenwoordigd door een gouverneur die ‘de belangen van het koninkrijk vertegenwoordigt en behartigt en het hoofd van de regering is voor de autonome landen.’

De Defensiemacht Caribisch Nederland

Hoewel de eilanden lokale wetshandhavings- en veiligheidsinstanties hebben, blijft Den Haag verantwoordelijk voor het buitenlands en defensiebeleid. Zo onderhoudt Den Haag een permanente militaire aanwezigheid in de Nederlandse Cariben via wisselende troepen en materieel.

Een belangrijke instantie is de Kustwacht Caribisch Gebied die vestigingen heeft op Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Deze organisatie voert missies uit in het gebied van zoek- en reddingsacties, wetshandhaving en maritieme verboden. 

De vloot van de Defensie en de Kustwacht omvat drie Damen Stan Patrol 4100-kotters, Jaguar, Panther en Puma, vijf Boston Whaler Justice 20-vaartuigen en 12 Metal Shark Defiant-interceptorschepen. Daarnaast maakte de Nederlandse organisatie voor defensiematerieel (Defensie Materieel Organisatie) in april 2022 bekend dat twee helikopters zijn aangeschaft van Bristow Helicopters en dit jaar worden afgeleverd. De Kustwacht exploiteert momenteel twee DHC-8-vliegtuigen en twee AgustaWestland AW139-helikopters.

De bewakingscapaciteiten van de Nederlandse Defensie en de Kustwacht werden eind maart 2022 uitgebreid met de aankomst op Curaçao van drie onbemande luchtvaartuigen van General Atomics MQ-9A Reaper en twee grondstations. The Reapers assisteren Caribische Nederlandse militairen bij onder meer de bestrijding van georganiseerde misdaad en illegale visserij. Zij blijven tot 1 juli 2023 op Curaçao.

Defensie heeft ook een roterend stationsschip. Het huidige platform in de regio is op dit moment de eerder genoemde Zr.Ms. Holland (P840). 

Er zijn andere militaire eenheden zoals de de Compagnie in de West, een permanente inzet in het Caribisch gebied van de Landmacht. Het bedrijf bestaat uit een roterende eenheid uit Nederland. Op 8 november 2022 heeft de 40e rotatie haar taken overgedragen aan de 41e rotatie van het 12 Infanteriebataljon Regiment Heutsz, een onderdeel van de 11 Luchtmobiele Brigade. Een andere defensie-eenheid is het Korps Vrijwilligers Curaçao, VKC. Er zijn ook verschillende wetshandhavingsinstanties verspreid over de eilanden.

Bedreigingen voor Caribisch Nederland

In het 2022-plan van de Kustwacht wordt beschreven dat Venezuela ‘destabiliserende gevolgen heeft voor de hele regio’ die de operaties van de Nederlandse Defensie en de Kustwacht zullen beïnvloeden, met name op Aruba en Curaçao. 

De twee eilanden staan ​​ook voor aanzienlijke uitdagingen als gevolg van migratie en illegale grensoverschrijdende activiteiten die hun oorsprong vinden in Venezuela. Daarnaast trainen en nemen de strijdkrachten deel aan zoek- en reddingsmissies, SAR en humanitaire hulp/rampenbestrijding, HA/DR.

Het bestrijden van drugshandel is van vitaal belang, aangezien narco-speedboten en andere schepen drugs vanuit Zuid-Amerika, met name Venezuela, door het Caribisch gebied vervoeren. De Nederlandse stationsschepen die zijn toegewezen aan Caribisch Nederland onderschepten in 2022 ruim 35 duizend kilo drugs.

Wapenhandel is een groot probleem voor de eilanden, aangezien geen van hen wapens vervaardigt; daarom wordt elk wapen dat voor misdaden wordt gebruikt noodzakelijkerwijs uit het buitenland gehaald. De afgelopen jaren is de criminaliteit op de eilanden toegenomen. Hoewel er geen drugskartels of guerrillabewegingen zijn, is de situatie zorgelijk. De COVID-19-pandemie en de economische ellende die beperkte kansen op werk veroorzaken, kunnen sommige mensen ertoe dwingen misdaden te plegen om te overleven.

Ten slotte is migratie een ander punt van zorg. Hoewel het geen bedreiging vormt voor de veiligheid in de traditionele zin, is het wel een probleem voor de eilanden. Duizenden Venezolanen blijven en zijn op zoek naar huisvesting en werkgelegenheid . 

Helaas riskeren Venezolanen hun leven op de reis naar de Antilliaanse eilanden. Medio februari vorig jaar werden dertien Venezolanen gered door de Kustwacht toen hun schip nabij Curaçao werd ontdekt. “De zes vrouwen, zes mannen en één kind meldden dat hun schip een motorstoring had gehad en dat ze niet verder konden varen. Als de vluchtelingen niet waren gelokaliseerd, zou er waarschijnlijk iets vreselijks zijn gebeurd. De Kustwacht heeft recentelijk andere succesvolle zoek- en reddingsoperaties op zee uitgevoerd, waaronder het redden van twee mannen aan boord van een gekapseisde boot begin februari 2023.

Analyse

Caribisch Nederland bevindt zich in een merkwaardige situatie. De zes eilanden die het Caribisch gebied van het Koninkrijk der Nederlanden vormen, worden niet geconfronteerd met een traditionele existentiële dreiging – ondanks de incidentele verbale dreiging van het regime van Nicolas Maduro in Caracas. 

In plaats daarvan zijn de veiligheids- en defensiebedreigingen waarmee de eilanden worden geconfronteerd, moeilijker te verslaan, zoals IOO-visserij en drugshandel, en andere vormen van smokkel waarvoor een constante aanwezigheid vereist is om verdachte schepen en vliegtuigen te onderscheppen. 

Bovendien, hoewel de eilanden zich in een gebied bevinden dat hen niet constant blootstelt aan extreme weersomstandigheden zoals orkanen, komen deze natuurrampen wel voor. Zo passeerde de orkaan Lisa in 2022 dicht bij Curaçao, maar kwam niet aan land.

Volgens de Nederlandse regering besprak de Nederlandse monarchie tijdens hun reis tussen Aruba en Curaçao aan boord van HMLNS Holland de inzet van het Ministerie van Defensie in het Caribisch gebied, gevolgd door een rondleiding door het schip en demonstraties. 

Er is een interessante kanttekening bij deze verklaring. Het bezoek aan Caribisch Nederland was de eerste officiële koninklijke tour van prinses Catharina-Amalia sinds ze achttien werd, waarmee ze werd geïdentificeerd als de volgende koningin. 

De standpunten in dit artikel behoren alleen toe aan de auteurs en komen niet noodzakelijkerwijs overeen met die van Geopoliticalmonitor.com of Curaçao.nu