WILLEMSTAD – Curaçao schendt mensenrechten en Nederland kijkt weg. Dat zegt Amnesty Internationaal in een rapport dat vandaag verschijnt over de crisis met migranten uit Venezuela op het eiland.

Vanaf Curaçao een verslag van NOS-correspondent Dick Drayer:

De premier en de minister van Justitie, Glmar Pik Pisas wilde niet reageren op het rapport.

Yusmary komt uit Venezuela en verblijft al drie jaar illegaal op Curaçao als ze een telefoontje krijgt en hoort dat twee van haar kinderen die nacht zijn opgepakt door de Kustwacht van Curaçao. Vijftien en zestien jaar oud zijn ze. Yusmary wist niet dat ze kwamen. Toen de kinderen aan land kwamen, werden ze onmiddellijk in hechtenis genomen en geboeid en na een korte stop op het politiebureau naar de Vreemdelingen barakken overgebracht in de beruchte SDKK-gevangenis in Koraal Specht. Maar te zien krijgt Yusmary haar minderjarige kinderen niet. Ook niet toen de kinderen naar een gesloten jeugdinstelling werden gebracht. “Ze zeiden dat ik niet meer met ze mocht praten omdat ze zouden worden uitgezet.” 

Het verhaal van Yusmari staat niet op zichzelf. Amnesty International tekende acht verhalen op in de afgelopen drie jaar van minderjarige kinderen die gevangen werden gezet, soms bij volwassen, gescheiden van hun ouders en uitgezet zonder hun toestemming en zonder begeleiding. 

Vandaag verschijnt het tweede Amnesty rapport over mensenrechten in Curaçao, een van de vier landen in het Koninkrijk der Nederlanden. “We denken dat er nog meer kinderen in strijd met het Verdrag van de Rechten van het Kind op deze manier worden opgesloten en uitgezet”, zegt Yara Boff Tonella van Amnesty International. Zij zat een half jaar op Curaçao om de mensenrechtensituatie te onderzoeken.

“Drie jaar na ons eerste rapport is er eigenlijk niet veel veranderd. Venezolanen worden nog steeds automatisch vastgezet, zonder dat ze kans hebben om een procedure door te lopen. Hun uitzettingsbeschikking is in het Nederlands en er wordt enorme druk uitgeoefend om die te tekenen. Ze hebben geen toegang tot een advocaat, tenzij ze het geluk hebben dat Curaçaose mensenrechtenorganisaties lucht krijgen van hun detentie en de barakken kunnen bezoeken voordat ze uitgezet zijn”, aldus Boff Tonela. 

Een enkeling is op de hoogte van de mogelijkheid om een soort asiel aan te vragen. Curaçao kent geen wettelijke procedure daarvoor, maar moet zich wel houden aan het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Nederland heeft daar na het eerste Amnesty Rapport nadrukkelijk geëist van Curaçao. Maar de praktijk is weerbarstig, weet ook advocaat Seyed Navid Zahedi van Human rigths Defense Curaçao. “Wie een beroep doet op dat verdrag is overgeleverd aan willekeur van een minister van Justitie. Er is geen rechtelijke toets. Tot nu toe heeft nog nooit iemand die procedure met succes doorlopen. Sterker: Venezolanen weten dat je jaren vast kunt zitten als je om bescherming vraagt en zien daarom af van een beroep op het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens.”

“Er is sprake van echte martelingen in het detentiecentrum van Koraal Specht. Bij een van de opstanden in de barakken werden de Venezolanen die mee hadden gedaan na afloop in de rij gezet en een voor een – buiten het zicht van de camera’s – een badkamer in geroepen en afgeranseld”, zegt Zahedi. “Institutioneel geweld, want er was een coördinator bij die in de gaten hield of er geen al te grote verwondingen werden toegebracht. Die zei dan: zo is het genoeg en dan werd de volgende geroepen. Overigens, geweld van bewaarders in de gevangenis is niet exclusief gericht tegen Venezolanen”, zegt de advocaat.

Nieuw in het rapport van Amnesty is de conclusie dat Nederland actief bijdraagt aan het systeem van mensenrechtenschendingen. Boff Tonela:  “Afgelopen jaren heeft Nederland steun gegeven aan de Kustwacht, aan het detentiecentrum en de vreemdelingenpolitie. Nederland heeft helemaal niet zijn best gedaan om te kijken wat er gebeurt met die steun. Nederland heeft niet alleen weggekeken, maar ook hebben Nederlandse militairen op verzoek van Curaçao meegeholpen op wat wij zien als een collectieve uitzetting van 95 Venezolanen.

Yusmary mocht haar kinderen niet zien. Bovendien werden ze uitgezet zonder haar toestemming en zonder begeleiding van volwassen. De tranen rollen weer over haar wangen. “Ik heb geen wrok tegen Curaçao, maar wel tegen al die mensen die beslissingen nemen zonder hun hart te laten spreken.”