WILLEMSTAD – Op Internationale Vrouwendag, gevierd op 8 maart, worden de prestaties en de strijd van vrouwen wereldwijd belicht. Terwijl op Aruba en Curaçao opmerkelijke vrouwen in de schijnwerpers staan, blijven de verhalen van vele anderen onverteld, zegt jurist en bioloog Jeff Sybesma. Hij brengt met deze opiniebijdrage een eerbetoon aan die vergeten heldinnen, zoals Gwenshailine, een alleenstaande moeder die elke dag moed en doorzettingsvermogen toont ondanks aanzienlijke uitdagingen. Haar verhaal symboliseert de veerkracht en het optimisme dat veel Curaçaose en Arubaanse vrouwen kenmerkt en inspireert.

door | Jeff Sybesma

Internationale Vrouwendag werd op 8 maart gevierd. Dit initatief belicht de sociale, economische, culturele en politieke vorderingen die vrouwen hebben geboekt en nog steeds boeken. Tijdens het tv-journaal die avond kwamen diverse items voorbij waarbij aandacht werd besteed aan bijzondere vrouwen. Een groep intellectuele vrouwen werd in het zonnetje gezet wegens hun verdiensten op het
terrein van taal en het toegankelijk maken door middel van boekjes voor kinderen. Ik zag een politie-agente die een opleiding in Abu Dhabi had gevolgd en daar als beste van haar klas eindigde en daarmee het kleine Curaçao internationaal onder de aandacht bracht. Ik zag zelfs dat de vrouwengroep Steeringcommittee Curaçao tien mannenorganisaties in de bloemetjes zette omdat zij zich inspannen voor een rechtvaardige maatschappij. Maar wat ik miste was: eer geven aan een grote groep gewone Curaçaose vrouwen, de ruggegraat van deze matriachale gemeenschap. Daarom, bij deze een homage aan deze dappere vergeten groep vrouwen met dit verhaal.

Gwenshailine

“Gwenshailine, ook wel Shali genoemd, is een alleenstaande moeder met drie minderjarige kinderen van drie verschillende vaders. Ze werkt in een supermarket als cassière en is blij dat ze deze baan heeft en niet als anderen de hele dag schappen loopt te vullen. Haar dagen zijn lang
en ze moet meestal staande werken, wat zwaar is vanwege haar overgewicht; aan het einde van de dag doen haar knieen en voeten behoorlijk pijn.

Tussen de middag krijgt ze een uurtje vrij om de kinderen van school te halen met haar oude ‘rokketok’, die haar meerdere keren voor
onaangename verrassingen heeft doen staan door niet te willen starten. Na school worden de kinderen bij haar moeder (de oudste twee) of bij de crèche (de jongste) gebracht. Haar salaris, dat net boven het minimumloon ligt, is lang niet voldoende om een normaal huishouden te
runnen. Gelukkig krijgt ze maandelijks een bijdrage van de vader van het jongste kind, als hij het niet vergeet. De andere twee vaders zijn volledig uit beeld.

Ook haar huidige partner, met wie ze niet samenwoont, helpt haar soms financieel als hij werk heeft, maar dat is niet altijd het geval. Bovendien, als ze ruzie hebben – wat vaak gebeurt – blijft hij lang weg en biedt hij geen hulp. Shali klaagt niet want haar haar vorige vriend had behoorlijk losse handjes.

Na werk en in het weekend klust Shali nog bij. Thuis maakt ze op verzoek pasa palu’s, maar er is veel concurrentie. Het is arbeidsintensief werk met een kleine winstmarge. Soms helpt ze een vriendin in de snackbar, waar ze dan tot diep in de nacht moet bedienen. In het verleden heeft
ze afbetalingsregelingen getroffen om grote aankopen te kunnen doen zoals een nieuwe ijskast en een nieuwe wasmachine. Die kosten drukken zwaar op haar magere inkomen.

Daarnaast heeft ze een geldlening bij een loan shark en omdat ze die niet meer kon betalen omdat er gewoon geen geld meer was, werd beslag op haar salaris gelegd bij haar werkgever. De komende zes maanden wordt eenderdedeel op haar salaris ingehouden. Ze is chronisch moe en kan niet goed slapen wegens alle geldzorgen die ze heeft.

Ondanks dit harde leven is Shali optimistisch dat het allemaal goed komt. Op werk is ze altijd opgewekt en vrolijk en ze is ervan overtuigd dat betere tijden zullen aanbreken. Ze focust op overleven en vooral op het welzijn
van haar kinderen. De rest komt dan vanzelf… “

Schaduw

Het levensverhaal van Shali staat niet op zichzelf. Zestig procent van de Curaçaose bevolking verdiende in 2023 niet meer dan het minimumloon. Er zijn nog veel schrijnender gevallen te beschrijven. Terwijl de erkenning van de kracht en veerkracht van vrouwen zoals Gwenshailine, die vaak onzichtbaar blijven in de schaduw van grotere successen, hard nodig is, is het essentieel te realiseren dat hun dagelijkse strijd en onwrikbare optimisme niet alleen inspirerend zijn, maar ook een fundamentele pijler vormen van onze samenleving.

Deze vrouwen, die ondanks aanzienlijke obstakels standhouden en voor hun gezinnen zorgen, belichamen een niveau van moed en doorzettingsvermogen dat menig man tot voorbeeld kan dienen. Laten we ons verenigen in het vieren van de ongeziene heldinnen, die ondanks alles, blijven vechten voor een betere toekomst voor zichzelf en hun kinderen.

Hun verhalen, hoewel vaak ongehoord, zijn krachtige getuigenissen van veerkracht die ons allemaal – mannen en vrouwen – inspireren om vooruit te gaan, om te strijden voor rechtvaardigheid, en om nooit de hoop te verliezen, ongeacht de uitdagingen die we tegenkomen.

---

Nabeschouwing

Dit artikel is gebaseerd op verschillende rapporten die een verhelderend licht op de sociaal-economische positie van vrouwen in Curaçao en Aruba werpen. Uit de analyse van de resultaten van de volkstellingen van 2001 en 2011 door Petra van Deursen voor het Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, blijkt dat vrouwen de meerderheid vormen op Curaçao, met 54 procent tegenover 46 procent mannen. Het rapport illustreert ook de significante verschillen in burgerlijke staat tussen mannen en vrouwen, waarbij vrouwen overwegend de meerderheid vormen in de categorieën ‘nooit getrouwd’, ‘gescheiden’ en ‘weduwe/weduwnaar’.

Huishoudens met een inkomen onder de armoedegrens hebben vaak een vrouw als hoofd van het huishouden, zijn werkzoekende of hebben een laag opgeleid hoofd. Vooral huishoudens met een inkomen uit uitkering of AOV bevinden zich vaak onder de armoedegrens.

Daarnaast belicht het onderzoek van Mr. A. Rasmijn-Marval van de Universiteit van Aruba de negatieve gezondheidsgevolgen van huiselijk geweld tegen vrouwen in heteroseksuele relaties op Aruba, waaruit blijkt dat een op de drie vrouwen slachtoffer is van fysiek, psychologisch, seksueel en institutioneel geweld.

Verder benadrukt Francis Vierbergen in zijn studie voor hetzelfde bureau de inkomens- en inkomensverdelingen in Curaçao. Het blijkt dat vrouwen voornamelijk werkzaam zijn in de sector ‘dienstverlenend personeel en verkopers’. Ook kampen meer vrouwen dan mannen met langdurige aandoeningen zoals hoge bloeddruk, diabetes en ‘Cara’ (astma en chronische bronchitis). Dit gezondheidsaspect wordt verder gecompliceerd door de economische situatie, waarbij in 2011 bijna de helft van de vrouwen geen auto bezat tegenover een vijfde van de mannen, wat wijst op mobiliteits- en mogelijk toegangsverschillen tot bepaalde diensten of werk.

Opvallend is ook de inkomenskloof tussen mannen en vrouwen, die in 2011 bijna vijftig procent bedroeg, wat duidt op een significant verschil in economische macht en mogelijkheden. Het gemiddelde inkomen per persoon was 3.023 gulden, terwijl het mediane inkomen slechts 1.836 gulden bedroeg, wat een scheve inkomensverdeling illustreert.

Deze bevindingen benadrukken de noodzaak voor gerichte maatregelen en beleid om de positie van vrouwen in zowel Curaçao als Aruba te verbeteren, met bijzondere aandacht voor de economische empowerment van vrouwen, het aanpakken van huiselijk geweld en het bevorderen van gezondheid en welzijn.