Dinsdagochtend 12 juli bereikte de euro dezelfde waarde als de Amerikaanse dollar. Kortstondig stond de Europese eenheidsmunt op precies 1,0 dollar, en steeg daarna weer tot 1,0003 dollar. Daarmee is het zogeheten pariteitsniveau, waarbij de twee munten dus evenveel waard zijn, bereikt. De laatste keer dat de euro dat niveau bereikte, was eind 2002.
De focus op die een-op-een-waarde betekent op zichzelf natuurlijk niks, dat is puur symboliek. Alsof je auto de 100.000 kilometer heeft bereikt en het klokje rond is: het is maar een getal. Uiteindelijk gaat het om de onderliggende stroom, om waarom die twee munten nu evenveel waard zijn en wat de gevolgen zijn voor de eilanden. Is dat iets waar we ons zorgen over moeten maken, of juist niet en is het goed voor de Caribische eilanden?
Opinie | Roland O.B. van den Bergh
De euro-dollar-koers kent sinds de invoering van de euro een grillig verloop. Bij de invoering van de dollar op 1 januari 1999 werd de waarde van 1 euro vastgesteld op 1,17 dollar. In oktober 2000 was de waarde gedaald tot het laagste punt $ 0,82 en in juli 2008 bereikte de euro haar hoogste koers van 1,60 dollar. De fluctuaties waren vooral het gevolg van het monetaire beleid van de centrale banken.
De ECB in Europa, de FED in de Verenigde Staten en de economische vooruitzichten in Europa versus die in de Verenigde Staten. Daarbij komt dat de dollar de valuta is waar de meest goederen en diensten in berekend worden
Denk bijvoorbeeld aan de wereldprijzen van olie, gas, koffie en graan die in dollars genoteerd staan en niet in euro’s, Yuans of Roebels. Het is daarom ook de wereld nummer een reserve valuta (ook wel anker valuta genoemd). Als je dollars bezit loop je geen dollar-koersrisico en je kunt er overal ter wereld gemakkelijk mee betalen. Voor de euro is dit minder het geval.
De daling van de waarde van de euro -kort samengevat- wordt toegeschreven aan:
- de hogere rente van de FED in vergelijk tot de ECB: 1,75% vs. 0,0%;
- de dreigende gastekorten en de sterk gestegen energiekosten in Europa. De VS is daarentegen een netto energie-exporteur;
- de dreiging van een komende economische recessie in Europa mede als gevolg van de oorlog in de Ukraine. De economische vooruitzichten voor de VS zijn gunstiger.
Daarbij komt dat er veel gespeculeerd wordt over het koersverloop van de euro. De sentimenten bij speculanten en beleggers zijn momenteel negatief voor wat betreft de euro. De meerderheid verwacht een verdere koersdaling van de euro tot mogelijk $ 0.95.
De Antilliaanse gulden (ANG) is sinds 1971 gekoppeld aan de Amerikaanse dollar tegen een vaste koers van één dollar is 1,79 ANG. Dat houdt in dat onze gulden en ook de Arubaanse Florin exact dezelfde koersfluctuaties vertonen ten opzichte van de euro als de Amerikaanse dollar.
Vakantie
Voor Curaçao betekent een lagere eurokoers dat onze vakantie naar europa goedkoper zal uitvallen. Sinds 1 januari is de Antilliaanse gulden ten opzichte van de euro 12% in waarde gestegen. De sterke dollarkoers heeft ook bestemmingen in Latijns-Amerika goedkoper gemaakt voor ons als eilandbewoners.
Goederen en diensten afkomstig uit die landen zijn daarom in principe goedkoper geworden. Punt is evenwel dat de verkoper in bijvoorbeeld Nederland of Colombia kan besluiten zijn marge en daarmee de prijs iets te verhogen en de handelaar op Curaçao kan besluiten om het prijsvoordeel niet aan de consument door te berekenen en in zijn eigen zak te stoppen.
Dat je niet direct ziet dat je nieuwe Europese auto 12% goedkoper is geworden kan te maken hebben met het feit dat de dealer de auto duurder heeft ingekocht, tegen een toen nog hogere koers. Voorts kan een Europese auto onderdelen bevatten die in dollars afgerekend moeten worden. Ook de inflatie, nu 8,6 procent in Europa, draagt aan eraan bij dat prijzen van Europese producten in supermarkt niet goedkoper zijn geworden.
Het laatste argument houdt bij veel producten en diensten geen stand omdat de inflatie in Europa vooral gevolg is van prijsstijgingen van energie en transport. Veel goederen in Europa hebben nog dezelfde prijs als een jaar geleden.
Een slimme consument kan het koersvoordeel realiseren door direct online te bestellen bij Europese webshops.
Duurder
Voor de export van goederen en diensten naar niet-dollar landen is Curaçao duurder geworden. Voor de Europese en Latino-toerist wordt het eiland duurder. Curaçao is sterk afhankelijk, voor meer dan de helft, van de Nederlandse toerist. De vraag is of een duurder verblijf op het eiland de Nederlandse en andere Europese toerist afschrikt. Wellicht valt dat mee omdat in de praktijk er veel familie en vriendenverkeer is tussen Nederland en de Caribische eilanden; vele Nederlanders een tweede huis hebben op Curaçao of Bonaire en daarom wel blijven komen. De trend in toerisme is naar meer authentiek en exclusiviteit, is daardoor minder prijsgevoelig. Daar bovenop heeft COVID geleid tot minder vakantie en meer spaarcenten bij vele Nederlanders.
De lagere euro kan leiden tot vermindering van de vraag naar tweede woningen op Curaçao en Bonaire omdat deze markt sterk gedomineerd wordt de Nederlandse kopers. Veel appartement projecten zijn in aanbouw en nieuwe staan op stapel. De vooruitzichten voor deze markt zijn onzekerder geworden. Negatieve trends zijn het dalende consumentenvertrouwen in Europa, de gestegen kosten van een tweede huis als gevolg van de hogere dollar en gestegen bouwkosten, en ook de duurdere vliegtickets. Positief daarentegen is dat door de hoge inflatie en lagere beleggingsresultaten in Europa waardoor midden- en hogere inkomensklassen een tweede woning op een Caribisch eiland als een goed beleggingsalternatief zien.
Economische indicatoren
De lage koers van de euro laat de meeste de consumenten en bedrijven op Aruba en Sint Maarten grotendeels ongemoeid omdat deze eilanden sterk gedollariseerd zijn en de meeste goederen en toeristen uit Noord-Amerika komen.
Op basis van economische indicatoren uit het verleden, zoals binnenlands product, werkgelegenheid, werkloosheid, betalingsbalans, prijspeil, overheidsschuld, toerisme blijkt de euro-dollar koers beperkt van invloed te zijn geweest. Dat komt ook mede doordat de euro-dollar koers voor een periode van enkele jaren (te) laag of (te) hoog heeft gestaan. Of en hoe lang de koers van de euro laag blijft is speculatie. De geschiedenis toont aan dat koersontwikkelingen op de middellange termijn niet te voorspellen zijn.
De Nederlandse overheid heeft in deze een meevaller, hoewel? De aan de Nederlands-Caribische eilanden verstrekte leningen zijn gegeven als ANG-lening waarbij Nederland het valutarisico loopt. Dat valt nu gunstig uit voor Nederland. Nu terugbetalen van de leningen levert Nederland als snel 10-20% extra euro’s op. De vraag is natuurlijk of Curaçao, Aruba en Sint Maarten willen en kunnen terugbetalen. En trouwens, als er afgelost moet worden zijn we een, twee of meerdere jaren verder.
Samenvattend, vooralsnog hoeft je je als Nederlands-Caribische eilandbewoner niet te veel zorgen over te maken over de lage euro-koers.
Roland (Rob) van den Bergh is econoom en onderzoeker bij Curconsult, bestuurslid Financial
Trade Authority of Curaçao (FTAC) en oprichter/bestuurder van Economenclub. Hij heeft sinds 1991 ruim vijfhonderd onderzoeken en consultancyprojecten uitgevoerd op alle eilanden van het Koninkrijk. Deze onderzoeken en projecten zagen onder andere op het gebied van economie (beleid, analyse, evaluatie en formulering), good (corporate) governance, onderwijs, arbeidsmarkt, en marketing en business development.
