DEN HAAG – Venezuela, orkanen en ondermijnende criminaliteit vormen de grootste bedreiging en hebben de meeste impact op de nationale veiligheid van de zes eilanden in het Koninkrijk. Dat staat in het rapport Rijksbrede Risicoanalyse Nationale Veiligheid dat in opdracht van de Nederlandse overheid is gemaakt.

Het Caribisch deel van het Koninkrijk is onderdeel van een totale risicoanalyse uitgevoerd om dreigingen die zich kunnen manifesteren in inzichtelijk te maken.

Uit de analyse volgt dat bij de thema’s klimaat- en natuurrampen en internationale en militaire dreigingen enkele risico’s zijn geïnventariseerd waarvan de impact op de nationale veiligheid groot kan zijn.

Bij natuurrampen komt daarbij een orkaan als het grootste risico naar voren, zowel de waarschijnlijkheid als de impact. Zoals orkaan Irma in 2017 heeft laten zien, heeft een orkaan gevolgen voor alle facetten van de samenleving op een getroffen eiland, waarbij vooral het dagelijks leven verstoord raakt en de
economische schade groot is.

Militaire dreigingen

Bij het thema internationale en militaire dreigingen is ingezoomd op de situatie in Venezuela en een eventuele escalatie. Binnen dit thema is een scenario hierover ontwikkeld. Een escalatie zoals beschreven in het scenario
kan leiden tot onder meer een vergrote vluchtelingenstroom naar het Caribisch deel van het Koninkrijk.

Beide scenario’s hebben een grote impact. Ook bij de andere thema’s die geanalyseerd zijn zullen er in geval van het manifesteren van de dreigingen zeker op het (ei)land waar het plaatsvindt grote gevolgen naar voren kunnen
komen.

Bij veel van de thema’s, zoals zware ongevallen, terrorisme en openbare orde verstoringen zijn mogelijke gevolgen voor het toerisme, de economie en het dagelijkse leven op de eilanden benoemd, zeker als de infrastructuur
inclusief het vervoer van en naar de eilanden wordt geraakt.

Bij enkele andere thema’s, zoals georganiseerde criminaliteit geldt daarnaast dat er aantasting van de sociale en politieke stabiliteit, de ondermijning van de
democratische rechtsstaat plaats kan vinden.

Lokale impact en beperkte capaciteit

Een andere constatering is dat de impact op de nationale veiligheid conform de gehanteerde methodiek soms minder relevant zal zijn voor het Koninkrijk als geheel, maar dat de lokale impact vanwege de kleinschalige context van
de eilanden wel groot kan zijn.

Als voorbeeld noemt het rapport een natuurramp of infectieziekte waarbij grote aantallen mensen medische hulp nodig hebben. Als het om tientallen mensen gaat, is dat qua impact conform de methodiek niet groot, maar raakt dat wel het betreffende eiland, onder meer vanwege de beperkte medische capaciteit aan de kant van de hulpverlening.

Datzelfde geldt als het gaat om de opvang van grote groepen mensen, bijvoorbeeld van een nabijgelegen (ei)land als gevolg van natuurgeweld of bij
een ongeval van een cruiseschip. De beschikbare opvangcapaciteit zal al snel overvraagd worden.

Afhankelijkheid en kwetsbaarheid

Een laatste en hieraan verbonden constatering gaat over de afhankelijkheid en kwetsbaarheid van het Caribisch deel van het Koninkrijk. In de eerste plaats is de afhankelijkheid een gegeven met het feit dat de eilanden voor bevoorrading
van voedsel en goederen aangewezen zijn op transport via zee en lucht, zodat de havens en luchthaven essentieel zijn. Als die niet toegankelijk of bruikbaar zijn heeft dat grote gevolgen.

Verder is de economie in het Caribisch gebied voor een aanzienlijk deel afhankelijk van het toerisme. Uit de analyse volgt dat er verschillende dreigingen kunnen optreden waardoor het toerisme kan worden geraakt.

Dit maakt dat deze afhankelijkheid ook een kwetsbaarheid inhoudt. De coronapandemie heeft dat duidelijk laten zien. Tenslotte is het Caribisch deel van het Koninkrijk, net als Europees Nederland sterk afhankelijk van de vitale infrastructuur.

Een verstoring kan een grote impact hebben op de eilanden, zeker als meerdere infrastructuren tegelijk geraakt worden.

Daarbij komt dat de infrastructuur kwetsbaar is voor natuurgeweld en is gesignaleerd dat de processen kwetsbaar zijn voor cyberdreigingen.

• lees hier het hele rapport