Manieren om publieke fraude en corruptie te beheersen

Nelly Schotborgh zegt dat de Caribische strijd tegen corruptie een strijd is tegen de Bellisima of Coralita zoals die op de Bovenwindse eilanden wordt genoemd. Afgelopen woensdag verdedigde Nelly Schotborgh-van de Ven haar proefschrift ‘De wortels van publieke fraude en corruptie in het Caribisch deel van het Koninkrijk’ in de aula van de Vrije Universiteit in Amsterdam.

De Bellisima is veel te zien op de Caribische eilanden en is een agressieve onkruidachtige klimplant met diepe wortels, die alles overwoekert en laat dichtslibben. Dit geldt volgens Schotborgh ook voor fraude en corruptie: “Het vreet aan het fundament van de samenleving.”

Schotborgh belicht in haar proefschrift de ontstaansgeschiedenis van fraude en corruptie in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Zij bestudeerde 46 gevallen van publieke fraude en corruptie. Het gaat om zaken die tussen 2000 en 2015 voor de rechter in hoger beroep zijn behandeld bij het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Saba en Sint Eustatius.

Quick-fix

Oppervlakkig snoeien van de Bellisima helpt niet; het aanpakken van fraude en corruptie is geen quick fix. Het elkaar over en weer verwijten maken in het Koninkrijk helpt ook niet. Het is belangrijk volgens Schotborgh om te kijken naar wat we wél kunnen doen. Ze noemde enkele aanbevelingen uit haar onderzoek.

“Op de eerste plaats: Maak mensen weerbaar, maak ze bewust van hun rechten èn plichten, leer hen wat goed bestuur is. Verklein de grote ongelijkheid in inkomen, geef mensen voldoende onderwijs en bestaansmiddelen, zodat zij minder afhankelijk zijn van elkaar. Dan hoeven zij niet meer weg te kijken als zij onregelmatigheden zien, en hebben corrupte politici minder kans.” 

Schotborgh zei zich ervan bewust te zijn dat deze aanbeveling tijd kost, maar dit betekent volgens haar niet dat we nu niets kunnen doen.

Handhaven

Een strafrechtelijke aanpak alleen zou onvoldoende zijn, de meeste fraude- en corruptiezaken bereiken het Openbaar Ministerie niet. Volgens Schotborgh kan een bestuurlijke aanpak niet langer uitblijven. Ze stelde voor om de politieke partijfinanciering te herzien. Een systeem met private partijfinanciering zou niet passen in de kleinschalige Caribische landen. Werken aan meer bestuurlijke stabiliteit om continuïteit en samenhang te bereiken in het integriteitsbeleid van de overheid en het bestuur, is van groot belang aldus Schotborgh.

Zij noemde het cruciaal om op institutioneel niveau een kritische blik te werpen op de aanstellingsprocedure van publieke ambtsdragers in leidinggevende en bestuurlijke functies – én op de termijn dat zij aanzitten. Volgens Schotborgh is het belangrijk om de overvloed aan gelegenheid terug te dringen, in het bijzonder voor de kwetsbare processen. En dit hoeft niet per se te betekenen dat er meer regels komen, wèl dat er meer wordt gehandhaafd.

Schotborgh riep tot slot op om de Caribische instituties en ‘the rule of law’ te respecteren en opvolging te geven aan een uitspraak van de rechter, een verzoek van de Ombudsman of een aanbeveling van de Rekenkamer. “Allen dan kunnen we de spreekwoordelijke Bellisima het hoofd bieden.”

---

Nelly Schotborgh-van de Ven (1966) is cultureel antropoloog, criminoloog en Certified Fraud Examiner. Zij woont sinds 1999 in Curaçao en is als (wetenschappelijk) onderzoeker actief in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Haar onderzoek concentreert zich op het financieel forensisch vakgebied. Als trainer en adviseur werkt Schotborgh op het terrein van integriteit en compliance. Zij is (mede) oprichter en vice-voorzitter van Fundashon Kòrsou Transparante, een non-profit organisatie die zich richt op het bevorderen van integriteit en transparantie en het bestrijden van corruptie in Curaçao.