WILLEMSTAD – Kòrsou Transparente vraagt zich af wanneer Curaçao toetreedt tot het verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie

De Verenigde Naties heeft 9 december uitgeroepen tot de Internationale Dag tegen Corruptie. Op deze dag wordt sinds 2003 elk jaar wereldwijd stilgestaan bij het thema corruptie, teneinde het bewustzijn onder alle actoren in de gemeenschappen te bevorderen alsmede de kennis in het voorkomen en bestrijden daarvan te vergroten. 

In genoemd jaar is ook het Verdrag inzake de bestrijding van de corruptie door de VN aangenomen, welk verdrag in 2005 in werking is getreden.

In tegenstelling tot de 189 partijen die dit verdrag wel hebben bekrachtigd (wereldwijde erkenning), heeft Curaçao er voor gekozen om dit verdrag alsnog niet voor haar te doen gelden. Curaçao plaatst zich hiermee in een uitzonderingspositie.

Fundashon Kòrsou Transparente (FKT) is een burgerinitiatief dat is ontstaan na het onderzoek van Transparency International (2013) over de kwetsbaarheden van corruptie op Curaçao. 

Een belangrijke aanbeveling van Transparency International was destijds gericht op het ratificeren van voornoemd verdrag. FKT staat in het kader van anti-corruptiedag 2022 stil bij het belang van spoedige aansluiting bij genoemd verdrag.

Het verdrag is het enige universeel erkende instrument om corruptie te voorkomen en te bestrijden. Het dient als het internationale raamwerk voor samenwerking met als doel het versterken van de preventie van corruptie, corruptie risico’s te mitigeren, alsmede om het witwassen tegen te gaan. 

Het verdrag bevat regels voor preventie, onderzoek en vervolging van corruptie alsmede terzake de bevriezing, inbeslagneming, confiscatie en teruggave van de opbrengsten van misdrijven.

Definitie

In het verdrag is geen definitiebepaling opgenomen voor corruptie. Daarentegen is er voor gekozen om bepaalde gedragingen die vaak gerelateerd zijn aan andere strafbare feiten, te omschrijven. 

Volgens het verdrag dienen deze gedragingen in de lidstaat strafbaar te worden gesteld. Het gaat om actieve omkoping, passieve omkoping, valsheid in geschrifte, verduistering, ongeoorloofde beïnvloeding waarbij een invloedrijke persoon zijn invloed aanwent in ruil voor geld, het witwassen van geld en belemmering van de rechtsgang.

De meeste van deze gedragingen kunnen zich voordoen in zowel de publieke sector, waarbij overheidsfunctionarissen en politici/bewindspersonen zijn betrokken, als de private sector.

Gelet op de vele vormen die corruptie kan aannemen en waarbij de machtspositie van een persoon dan wel een groep personen centraal staat, wordt corruptie door Transparency International (de internationale en leidende non-gouvernementele organisatie voor de bestrijding van corruptie) omschreven als het misbruiken van toevertrouwde macht voor persoonlijk gewin.

Deze gedragingen hebben als consequentie dat het vertrouwen van de burgers in de rechtstaat wordt geschaad en ze belemmeren de economische ontwikkeling doordat bijvoorbeeld buitenlandse investeerders wegblijven. Hierdoor verslechtert de sociale ongelijkheid en de armoede neemt toe. 

In het verdrag zijn daartoe een aantal regels vastgesteld zoals de toepassing van gedragscodes voor ambtenaren, het invoeren van transparante regelgeving voor het houden van openbare aanbestedingen, objectieve criteria voor de werving en bevordering van ambtenaren en de oprichting van (een) onafhankelijke instantie (s) belast met het opstellen van preventiebeleid en het toepassen daarvan.

Daarnaast wordt het risico van corruptie verkleint door het bewerkstelligen van meer transparantie. In het verdrag zijn hiertoe aanbevelingen opgenomen voor het beheer van de overheidsfinanciën, het aanscherpen van normen voor de boekhouding en auditing (ook in de particuliere sector), alsmede het waarborgen van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en die van het openbaar ministerie. 

Tenslotte dienen de lidstaten zorg te dragen voor: een goede informatievoorziening aan het publiek, transparantie in de financiering van politieke partijen, het introduceren van klokkenluidersregelingen (waar burgers al dan niet anoniem voorvallen kunnen melden van strafbare gedragingen die gerelateerd zijn aan corruptie). 

Daarnaast omvat het verdrag ook bepalingen met betrekking tot de internationale samenwerking en restitutie van door corruptie (of andere in het verdrag genoemde misdrijven) geconfisqueerde voorwerpen.

Voordelen voor Curaçao

Curaçao heeft zich 17 jaar na de inwerkingtreding van het verdrag nog niet hierbij aangesloten. Ondanks het feit dat Curaçao partij is bij een groot aantal verdragen op allerlei gebieden, heeft haar rechtsvoorganger (de Nederlandse Antillen) destijds (bij de consultatieronde) kenbaar gemaakt medegelding te wensen, maar heeft toen aangegeven dat er eerst voor uitvoeringswetgeving moest worden gezorgd. 

In dit kader werd opgemerkt dat de Wetboeken van Strafrecht en Strafvordering moesten worden herzien. Inmiddels is het nieuwe Wetboek van Strafrecht voor Curaçao in 2011 in werking getreden.

FKT acht het van belang om medegelding bij dit verdrag, niet verder uit te stellen. Indien niet alle uitvoeringswetten voltooid zouden zijn, zou nagegaan kunnen worden of het mogelijk is om het verdrag in werking te laten treden en technische bijstand te vragen voor het opstellen van de ontbrekende uitvoeringswetgeving.

Immers, het verdrag is een uitermate geschikt instrument om de ondermijnende werking van corruptie op de economische vooruitgang van een staat effectiever te bestrijden en zorgt voor good governance, hetgeen bijdraagt aan politieke en economische stabiliteit. Hierdoor wordt het vertrouwen van de burgers in de rechtstaat vergroot.

Door zich aan te sluiten bij het verdrag, laat Curaçao zien vastberaden te zijn in de bestrijding van corruptie en haar burgers in bescherming te nemen tegen de desastreuze gevolgen hiervan. 

Daarnaast begunstigt een aansluiting het investeringsklimaat en uitstraling voor ons land. De VN heeft haar onvoorwaardelijke steun reeds uitgesproken om lidstaten bij de uitvoering van het verdrag te ondersteunen. De boodschap van Fundashon Kòrsou Transparente voor anti-corruptiedag 2022 is dan ook: Laat uitstel geen afstel worden!