In Memoriam | door Dick Drayer

Bea Moedt werd geboren op 18 januari 1950. Ze groeide op in de rauwe omgeving van een na-oorlogs Rotterdam. Vandaag, 1 november 2024 wordt ze begraven op Curaçao. Als ik haar spreek, net na haar opname in de hospice van Arco Cavent, zegt ze dat haar jeugd een tijd vol obstakels was, een harde leerschool zonder een echt thuis.

“Ik ben gewoon op straat opgevoed.”

Bea moest al jong zelfredzaam zijn. Ze bracht veel tijd door op straat, waar ze zich staande moest houden tussen de andere kinderen die net als zij probeerden te overleven. Op school vond ze geen rust of steun; ze paste niet in het schoolsysteem en voelde zich vaak onbegrepen.

“Ik moest altijd vechten voor mijn plek, thuis en op straat.”

Er was geen ruimte voor kwetsbaarheid of fouten – iets dat haar weerbaarheid vormde, maar ook diepe sporen naliet. Het gebrek aan veiligheid en steun leidde ertoe dat ze op haar zeventiende haar ouderlijk huis verliet, vastberaden om haar eigen pad te kiezen, weg van de herinneringen aan een jeugd vol uitdagingen. Dit harde leven in Rotterdam gaf Bea een scherp oog voor de realiteit en voor het rauwe, echte leven – iets dat later zichtbaar zou worden in haar fotografie.

Bea trouwde verschillende keren en ontmoette uiteindelijk Willem, haar vierde echtgenoot, in 1987 in Groningen. Het was een periode waarin Bea haar creativiteit ontdekte en leerde ontwikkelen. In Willem vond ze iemand die haar passie deelde en haar steunde.

Met Nederland had ze niet veel en toen er een kans kwam om naar Curaçao te vertrekken hoefde ze niet lang na te denken. In 1993 verhuisde zij met Willem naar het eiland onder de Caribische zon. Dat besluit was een belangrijk keerpunt in Bea’s leven.

Curaçao bood haar een kans op een nieuw begin, een plek waar ze haar passie voor fotografie zou ontdekken en waar de kleurrijke omgeving en cultuur haar inspireerden. Bea werd aangetrokken door het licht, de warmte, de mensen en de unieke schoonheid van het eiland.

“Ik voelde me hier meteen thuis. Het licht, de kleuren, de mensen – het was alsof alles op zijn plek viel.”

Fotografie

De levenshouding die Bea in Nederland al had aangenomen, werd later weerspiegeld in haar werk als fotografe, waarbij ze een opmerkelijke gave ontwikkelde om het rauwe, het kwetsbare, maar ook het mooie in het leven vast te leggen.

Bea’s passie voor fotografie begon bescheiden, in 1999 nadat ze te maken kreeg met een TIA waarbij ze problemen kreeg met haar geheugen. Kort daarna, in 2000, werd bij haar ook baarmoederkanker vastgesteld. Deze opeenvolging van gezondheidsproblemen had een grote impact op haar leven. Ze had het gevoel had de controle over haar omgeving te verliezen. Om beter om te kunnen gaan met haar geheugenproblemen, besloot Bea een kleine Nikon-camera te kopen. Ze gebruikte de camera om foto’s te maken van de dingen om haar heen, zodat ze die later kon terugzien en beter kon onthouden wat ze had gezien.

“Ik wist soms niet waar ik was en hoe ik thuis moest komen. Met de foto’s kon ik herkenningspunten vastleggen die me de weg wezen.”

Wat begon als een hulpmiddel voor haar geheugen, groeide al snel uit tot iets groters. Bea’s foto’s waren functioneel maar ook spontaan, rauw, en eerlijk – ze legden de wereld vast zoals die was, zonder opsmuk of filters. In de daaropvolgende jaren tilde Bea -zonder dat dit haar doel was- haar fotografie naar een professioneel niveau.

Sebastiaan Opschoor speelde daarbij een cruciale rol. Zelf een verdienstelijk fotograaf in de marketing wereld, moedigde hij haar aan om door te gaan met fotografie nadat hij enkele van haar vroegere werken had gezien. Zijn geloof in haar talent gaf haar het vertrouwen dat ze nodig had om verder te gaan. Dit vertrouwen opende de deuren naar nieuwe mogelijkheden en Bea begon een breed scala aan onderwerpen te fotograferen: van sportevenementen en kinderen tot landschappen en mensen in hun meest kwetsbare momenten.

Sinds 2006 werkte Bea samen met Elodie Heloise, om te beginnen voor de rubriek ‘Door de lens van Bea Moedt’ bij Cpost, een online magazine van Memento Vivi dat tot in 2012 verscheen. Bea leverde een foto en Elodie schreef daar een tekst bij. Ze werd een bekend fotograaf voor kranten en onder andere het Nederlandse Koninklijk Huis, het Curaçao North Sea Jazz Festival, de Koninklijke Marine, de Kustwacht, Curaçao International Airport, en de KLM.

De regering van Curaçao eerde haar met de uitgifte van een speciale postzegelreeks waarin haar werk centraal stond. Het waren niet alleen de tropische landschappen die de aandacht trokken, maar ook de oprechte momenten die ze wist vast te leggen – het alledaagse leven op het eiland dat ze met een bijzondere invalshoek wist te vangen.

Bea ontving de prestigieuze Paul Huf prijs voor haar werk, een erkenning die haar nog meer vertrouwen gaf om haar passie te volgen. Haar fotografie vond zijn weg naar verschillende media, niet alleen Cpost, maar ook Hollandse Hoogte, de Wereldomroep, de NOS en talloze malen voor de lokale media op Curaçao.

Bijzondere momenten

Bea’s camera bracht haar op bijzondere plekken. Ze werkte samen met de Kustwacht voor luchtfoto’s, waarmee ze de prachtige kustlijn van Curaçao in beeld bracht. Ook fotografeerde ze de vliegende gekte die het eiland kon overnemen, zoals wanneer er een zeldzaam vliegtuig landde of bij evenementen rondom luchtvaart. Tijdens de orkaan Irma was Bea ter plekke om de kracht van de natuur vast te leggen, en haar foto’s van de Koninklijke Familie op Curaçao kregen veel aandacht in zowel lokale als internationale media.

“Ik ben nooit gekomen om bekend te worden, maar om echt te leven, tussen de mensen. Ze zeggen dat ik de ware ziel van dit eiland weet vast te leggen. Maar dat is geheel per ongeluk, hoor. Ik fotografeer gewoon wat me raakt.”

Mensen begonnen Bea’s werk te herkennen. Haar foto’s vielen op omdat ze steevast de kern van het moment wist te vangen—of het nu ging om een spontaan lachend kind of een krachtige sportprestatie. Ze werd een verhalenverteller met haar camera, en door de aanmoediging van Sebastiaan groeide haar werk uit tot iets wat haar bekendheid opleverde en die uiteindelijk een blijvende indruk zou achterlaten.

Bea maakte reportages die verder gingen dan het oppervlakkige. Een van haar meest opmerkelijkste fotos maakte ze toen ze een reportage maakte van een motorcross-evenement op Sint-Joris. De foto’s, met hun paarse luchten en de ruige schoonheid van het evenement, werden niet alleen gewaardeerd vanwege hun esthetiek, maar ook vanwege de emoties die ze wisten vast te leggen. Maar ook de foto van een bootje met een gat waar precies de zon doorheen schijnt.

“Ik heb daar dagen gezeten voor het perfecte shot. Met vele natte broeken tot gevolg. Maar het is me gelukt.”

Fotoboeken

Bea Moedt heeft tijdens haar leven verschillende fotoboeken gepubliceerd die haar liefde voor Curaçao en haar unieke visie op het eiland vastlegden. Een van de meest betekenisvolle boeken die ze publiceerde was Curaçao, My Lasting Love Affair. Dit boek was Bea Moedt’s ode aan het eiland Curaçao, waar ze de helft van haar leven doorbracht.

“Ik kwam voor twee jaar, maar het werd de rest van mijn leven. En als ik eerder van Curaçao had geweten, was ik er meteen naartoe gegaan.”

De foto’s in dit boek, gecombineerd met creatieve richtlijnen van Elodie Heloise, nemen je mee naar vele momenten achter de schermen van het leven die Bea vastlegde tijdens haar talrijke wandelingen over het eiland. Via haar cameralens deelt deze kunstenares verhalen over het leven op Curaçao met maar één doel: je ogen openen voor de schoonheid van alles om je heen, zonder erover te oordelen.

Een foto van de ruïne van een plantagehuis is voor Bea niet een trieste herinnering aan verlies, maar eerder een nieuwsgierige blik in een leven dat al geleefd is. Beelden van de natuur, gezien door Bea’s ogen, zijn niet alleen sereen of mooi, maar vormen ook het decor van toneelstukken en soms zelfs het toneelstuk zelf. Dieren en zelfs mensen, zoals zij hen ziet, worden personages waarmee je kunt verbinden en die de geheimen delen van wat er in hun wereld gebeurt.

Hospice

Leven op Curaçao betekende voor Bea dat ze eindelijk echt ergens onderdeel van werd. Haar werk en haar aanwezigheid raakten mensen op het eiland, waardoor ze niet alleen een fotograaf werd, maar ook een bekende persoonlijkheid. Mensen herkenden haar op straat, spraken haar aan over haar foto’s en deelden hun eigen verhalen met haar. Bea leefde met de mensen van Curaçao mee – ze fotografeerde hun vreugde, hun verdriet en de alledaagse momenten die het leven op het eiland zo bijzonder maken. Voor velen was Bea niet alleen de vrouw met de camera, maar ook iemand die luisterde, begreep en de diepere lagen van hun leven wist vast te leggen.

Dat werd helemaal duidelijk nadat ze in 2022 in Hospice Arco Cavent werd opgenomen. Ze zou er een recordtijd van 31 maanden blijven.

Was fotografie voor Bea een manier om te verbinden – met mensen, met plaatsen, en met het verleden en een manier om betekenis te geven aan haar eigen levensverhaal, zo zou ze in haar laatste twee jaar dagelijks spreuken te plaatsen op sociale media om mensen een spiegel voor te houden of om hen eraan te herinneren dat ze zich niet druk moeten maken om futiliteiten. Haar gekozen teksten of zelf bedachte motto’s spraken velen aan en lokten tal van warme reacties uit. Zelfs zonder foto’s maken bleef Bea een bron van inspiratie en wijsheid voor de mensen die haar op sociale media volgden.

Bea Moedt sprak in het Hospice met Marloes Vlasboom-Molendijk over haar verblijf en over de dood. Bea’s woorden geven een diep inkijkje in de laatste levensfase, die langer duurde dan zij zelf ook had verwacht: een periode vol liefde, warmte, maar ook confrontatie met haar eigen eindigheid. Bea deelt openhartig hoe ze het hospice als haar nieuwe thuis had geaccepteerd, een plek waar ze zou blijven totdat ze, zoals ze het zelf zei, ‘naar het licht gaat’.

Toen ze in 1993 op Curaçao kwam wonen, vertelt ze tegen Marloes, vond ze de begraafplaatsen ontzettend mooi, maar wel heel saai. Ze zei:

“Ik wil een blauw huisje en in de afgelopen periode is dat in orde gemaakt. Op begraafplaats Brievengat staat mijn blauwe huisje en ik heb een mooie blauwe kist. Fijn, lekker dicht bij het hospice en op mijn eigen eiland. Mijn rouwkaart is knaloranje. De kleur van de flamingo. Alles is klaar, de muziek is uitgezocht. Deze komt van de nieuwe CD van Barry Hay en JB Meijers die aan mij is opgedragen. Dat geeft me een stuk rust. Dan is ook die cirkel weer rond. Ik kan nu rustig gaan, alles is geregeld. Het lijkt me mooi om in de avond mijn ogen dicht te doen en dan naar het licht te gaan. Dat is waar ik in geloof. Dat mijn energie naar andere energie toegaat. Ik noem dat terug naar het licht gaan.”

Ze geeft tegen Marloes toe dat de eerste week in het hospice haar zwaar viel: “Ik heb me te pletter gejankt, doordat er wildvreemde mensen zo ontzettend lief voor mij zijn. Daar heb ik heel veel problemen mee gehad, omdat ik het simpelweg niet begreep.” Nu omschrijft ze het hospice als een warm bad vol liefde, zonder onderscheid te maken op basis van afkomst, kleur of status. “Dat is ook hoe het leven zou moeten zijn,” zegt Bea, met haar kenmerkende nuchterheid en levenswijsheid.

“Lachen en huilen liggen ook zo dicht bij elkaar. Je moet het vooral alle twee doen.”

Nalatenschap

Bea Moedt was een vrouw die het leven uiteindelijk met beide handen vastpakte, die de wereld om zich heen vastlegde met een scherp oog en een groot hart en mensen aan zich bond met haar reflectie op het mens-zijn. Ze gebruikte haar lens niet alleen om de buitenwereld vast te leggen, maar ook om zichzelf beter te leren begrijpen. Bea’s foto’s zijn als een venster naar haar eigen ziel: eerlijk, krachtig en zonder enige pretentie. Haar foto’s zijn haar nalatenschap, een manier om te laten zien dat schoonheid te vinden is, zelfs op de meest onverwachte plekken. Ze laat ons zien dat, zelfs in een harde wereld, er altijd momenten van licht en schoonheid zijn om vast te leggen en te koesteren.

Bea’s nalatenschap zal voortleven in haar foto’s – beelden die niet alleen het moment, maar ook de ziel van het leven vangen. De ziel van onvolmaaktheid, vol emoties, maar altijd de moeite waard om vast te leggen.