Het Curaçaose onderwijssysteem bevindt zich in een ernstige crisis. Bijna de helft van de leraren is onbevoegd, terwijl gebrekkige infrastructuur en verloren onderwijstijd de situatie verergeren. Zo blijkt uit een rapport opgesteld door SEO Economisch Onderzoek in samenwerking met de University of Curaçao, dat deze week werd gepubliceerd. Het Curaçaose ministerie was de opdrachtgever. De consequenties hiervan zijn zorgwekkend: de leerprestaties blijven achter, en duizenden leerlingen dreigen onvoldoende voorbereid te worden op de toekomst.

door | Dick Drayer

De conclusies krijgen een extra zwart randje nu de voortgang van ingrijpende onderwijshervormingen in het kader van het Landenpakket alsmaar vertraging ondervinden en stroef verlopen. Weten wat het probleem is, geeft op Curaçao kennelijk nog geen garantie voor de oplossing.

Het rapport van SEO Economisch Onderzoek schetst een somber beeld. Een van de meest opvallende problemen is het lerarentekort, waarbij bijna de helft van de leerkrachten onbevoegd blijkt te zijn. Dit tekort wordt versterkt door lage salarissen die het beroep onaantrekkelijk maken en door het gebrek aan mogelijkheden voor professionele ontwikkeling. Vooral in exacte vakken, zoals wiskunde en biologie, is de situatie nijpend omdat er lokaal geen opleiding voor beschikbaar is. Scholen zijn daardoor vaak afhankelijk van buitenlandse docenten, die niet altijd goed geïntegreerd raken in het Curaçaose onderwijslandschap.

Daarnaast kampen scholen met slechte infrastructuur: kapotte ramen, gebrekkige airconditioning en een gebrek aan onderhoud zorgen voor een onaangename en soms onveilige leeromgeving. Jaarlijks gaat gemiddeld twaalf procent van de onderwijstijd verloren door hittegolven en andere verstoringen.

De gevolgen zijn zichtbaar in de leerresultaten. Leerlingen scoren ver onder de norm in kernvakken zoals Nederlands, en doorstroompercentages in het voortgezet onderwijs blijven achter. In het VWO zijn de slagingspercentages zelfs gedaald. Dit leidt ertoe dat leerlingen jaarlijks gemiddeld 130 uur onderwijstijd mislopen. Dat komt bovenop andere verloren tijd door lesuitval en ziekteverzuim. Daarnaast ontbreekt het aan adequate zorg voor leerlingen met speciale behoeften, waardoor kwetsbare groepen extra worden benadeeld.

Landenpakket
Sinds de start van het Landenpakket Curaçao zijn er plannen gemaakt om het onderwijs te hervormen, nulmetingen zijn uitgevoerd. Sterker: de rapportage die deze week naar buiten kwam is voor een groot deel gebaseerd op die nulmetingen. Bijna alle projecten bevinden zich nog in de voorbereidingsfase.

Het Landenpakket Curaçao is een samenwerking tussen Curaçao en Nederland en wordt hier Mehorashon di Enseñansa genoemd. Dat programma richt zich op structurele verbeteringen zoals een nieuwe bekostigingsmethodiek, een vernieuwde salarisstructuur, en de ontwikkeling van de Centraal Landelijke Onderwijs Applicatie (CLOA). Ook wordt onderzocht hoe kansengelijkheid in het onderwijs kan worden vergroot​.

Hoewel de hervormingen kansen bieden, verloopt de implementatie traag, zoals de uitvoeringsrapportages melden. Problemen met capaciteit, bureaucratische uitdagingen en het ontbreken van een nationale onderwijsvisie zorgen voor vertragingen. Volgens de uitvoeringsagenda worden de eerste concrete resultaten pas dit jaar verwacht, terwijl scholen nu al te maken hebben met de lasten van de veranderingen. Het risico bestaat dat deze hervormingen de bestaande problemen verergeren, doordat ze extra werkdruk en verwarring veroorzaken​, zoals de genoemde ontwikkeling van een nieuwe bekostigingsmethodiek en een nieuw functieboek.

Uitdagingen en Tegenstellingen
Er zijn duidelijke tegenstellingen tussen de doelstellingen van het Landenpakket en de huidige realiteit in het onderwijs. Terwijl het Landenpakket inzet op kansengelijkheid en innovatie, worstelen scholen met basisproblemen zoals het tekort aan bevoegde leraren en slecht functionerende gebouwen. De nadruk op digitalisering, zoals de CLOA, sluit niet altijd aan bij de realiteit waarin scholen soms niet eens beschikken over werkende airconditioning of voldoende schoolmateriaal. Deze discrepantie benadrukt de noodzaak van een meer gefaseerde en praktische aanpak, waarbij de basisproblemen eerst worden opgelost voordat ambitieuze hervormingen worden doorgevoerd.

Het rapport benadrukt dat de toekomst van Curaçao afhankelijk is van de kwaliteit van het onderwijs. Zonder dringende interventies zullen generaties leerlingen onvoldoende voorbereid zijn op de arbeidsmarkt en verdere studies. Om dit te voorkomen, moeten de hervormingen uit het Landenpakket worden versneld en tegelijkertijd worden afgestemd op de directe behoeften van scholen en leraren. Investeringen in infrastructuur, professionalisering van docenten en een heldere onderwijsvisie zijn cruciaal om het tij te keren.

Download 

• Basiskwaliteit van het Curacaose onderwijs
• Eindrapport kansengelijkheid in het Curacaose onderwijs
• Uitvoeringsrapportage Landspakket Curaçao