WILLEMSTAD – De eerste roman van oud-premier Etienne Ys wordt vandaag officieel gepresenteerd tijdens het Wintertuin Festival. De Barmhartige Staat is een ambitieus verhaal waarin historische fictie en filosofische vraagstukken samenkomen. Ys’ fascinatie voor geschiedenis en zijn scherpe politieke inzicht brengen een rijke vertelling voort die draait om macht, identiteit en morele verantwoordelijkheid. De vraag die hij centraal stelt – of de mensheid ooit in vrede kan leven, of dat conflict onvermijdelijk is – vormt de rode draad door het verhaal. Het boek is een waardevolle toevoeging aan de discussie over kolonialisme en de gevolgen daarvan voor de moderne samenleving.

De Barmhartige Staat speelt zich af in een alternatieve wereld waarin het Asante Imperium, vanuit het machtige Kumasi, grote delen van de wereld beheerst. In dit universum is het niet het Westen, maar een Afrikaans rijk dat over Europa en een nieuw ontdekte Amerika heerst. Het eiland Botan Po, rijk door zijn goud en de slavenhandel in witte Europeanen, krijgt meer autonomie, maar de veranderingen zorgen voor interne spanningen.

Ys maakt gebruik van omgekeerde machtsverhoudingen, wat een interessante spiegel vormt voor de koloniale geschiedenis van de werkelijke wereld. Het rijk van Asante is, net als veel vroegere imperia, gebouwd op onderdrukking, en die fundamenten beginnen te wankelen. Dit is een duidelijke parallel met de dekolonisatiebewegingen in de geschiedenis en de hedendaagse discussies rondom culturele identiteit. De vraag wie de macht in handen heeft en hoe deze macht wordt gebruikt, loopt als een spanningsdraad door het hele boek.

Macht en menselijkheid

De morele dilemma’s waar de personages mee worstelen, komen tot uiting in de dialogen en innerlijke monologen van de protagonist Yaro. Yaro, een tot slaaf gemaakte man die veroordeeld is tot de galg, personifieert het idee dat macht niet alleen corrumpeert, maar ook verdeelt. Zijn gedachten brengen de kern van de filosofische vraag naar voren die Ys stelt:

“Hoe kunnen mensen ooit in vrede leven als de fundamenten van hun samenleving gebouwd zijn op geweld en onderdrukking? Het lijkt alsof de geschiedenis ons veroordeelt tot herhaling, zoals de aarde haar zon niet kan ontsnappen.”

Deze reflectie van Yaro weerspiegelt het centrale thema van het boek: conflict lijkt een onontkoombaar onderdeel van de menselijke natuur te zijn. Toch blijft er hoop, belichaamd in personages zoals kroonprins Juma, die hervormingen wil doorvoeren om de slaven meer vrijheden te geven. Dit optimisme wordt echter voortdurend uitgedaagd door conservatieve krachten binnen het rijk die zich verzetten tegen verandering, zoals senator Kwaku, die de oude machtsstructuren wil behouden.

Vrede en conflict

Een van de meest krachtige passages in het boek speelt zich af tijdens een dialoog tussen Yaro en kroonprins Juma. Terwijl Yaro terugdenkt aan hun eerdere gesprekken, wordt duidelijk hoe diep de strijd tussen hervorming en behoud van macht gaat. Kroonprins Juma zegt samengevat:

“We hebben de wereld laten zien dat een rijk gebouwd op compassie en gerechtigheid mogelijk is. Maar ik begin te vrezen dat het lot van Botan Po, net als dat van Rome, geschreven is in bloed.”

Deze weergave benadrukt de terugkerende vraag: is het mogelijk om een rijk op te bouwen zonder geweld? De prins hoopt op een vreedzaam toekomstig rijk, maar de realiteit van verzet en opstanden maakt duidelijk dat verandering vaak gepaard gaat met conflict. Het is een strijd tussen hoop en angst, vooruitgang en behoud, die de lezers dwingt om na te denken over de aard van macht.

Historische parallellen

Ys verweeft historische realiteit met een fictief verhaal vol intriges, politieke machinaties en sociale spanningen. De parallellen met het slavernijverleden van het Caribisch gebied, en de bredere geschiedenis van kolonisatie, worden voelbaar in elke bladzijde. De omgekeerde machtsverhoudingen, waarbij blanke Europeanen als slaven worden verhandeld, nodigen uit om na te denken over wat macht werkelijk betekent en hoe het wordt uitgeoefend.

In het verhaal worden de slaven van Botan Po vergeleken met de slaven in de Romeinse tijd, en net als in het echte verleden, proberen ze zich te organiseren en een nieuwe toekomst te eisen. De interne strijd van de koninklijke familie van Botan Po weerspiegelt de bredere maatschappelijke dilemma’s waarmee elke samenleving geconfronteerd wordt die haar eigen verleden moet herzien en verwerken.

Conclusie

De Barmhartige Staat is meer dan een historische roman; het is een diepgaande reflectie op macht, conflict en de menselijke natuur. Etienne Ys stelt grote vragen die niet alleen relevant zijn voor de geschiedenis, maar ook voor het heden. Voor de lezers op Curaçao, en breder in het Caribisch gebied, biedt dit boek een nieuwe manier om na te denken over de koloniale erfenis en de mogelijkheid van een vreedzame toekomst. Met scherpe dialogen, een rijke wereldopbouw en filosofische diepgang, bewijst Ys dat hij niet alleen een begaafd politicus is, maar ook een auteur met een krachtige stem.

De bijeenkomst vanavond in landhuis Vredenberg begint om 18.00 uur.