ORANJESTAD – De laatste tijd wordt in de Arubaanse media scherpe kritiek geuit op het Openbaar Ministerie (OM). Die zou selectief en partijdig zijn in haar vervolgingsbeleid. Voor wat betreft milieukwesties kan ik dat beamen. 

Opinie: Anouk Balentina | Milieuactiviste en wetgevingsjurist 

Na een brandstichting op de vuilstortplaats Parkietenbos in januari 2022, verspreidde het OM Aruba op donderdag 27 oktober 2022 een persbericht waarin het triomfantelijk informeerde dat na de bezorgde aangifte van de minister van Transport, Integriteit, Natuur en Ouderenzorg, Ursell Arends, een diepgaand opsporingsonderzoek is ingesteld. De politie heeft naar aanleiding van dit onderzoek twee burgers als verdachten aangemerkt. Deze personen hebben bekend en zijn akkoord gegaan met een schikkingsvoorstel (zogenaamde Transactie Openbaar Ministerie (TOM)) van een taakstraf van 120 uur met een proeftijd van twee jaar. Eindelijk worden mensen gestraft voor strafbare feiten aangaande Parkietenbos, zou je kunnen zeggen.

Maar toch valt er veel op dit bericht aan te merken. Allereerst is het jammer dat beide burgers de geboden transactie hebben aangenomen en de zaak niet door de objectieve rechter hebben laten toetsen. Er was namelijk grote kans dat het OM niet-ontvankelijk verklaart zou worden mede op basis van jurisprudentie op dit gebied. Iets verder op de website van het OM staat namelijk ook een persbericht over een beklag dat ik heb ingediend bij het Hof van Justitie wegens het geen gehoor willen geven aan mijn aangiftes met betrekking tot diverse strafbare feiten inzake Parkietenbos. 

Het Hof heeft mijn klacht verworpen omdat zij op formele gronden van mening was dat het OM niet gezegd heeft dat zij niet zal vervolgen, maar dat ze daar mee zou wachten tot het einde van het jaar om de ministers in kwestie de kans te geven zelf de problemen van het Parkietenbos aan te pakken en op te lossen. Dus wel strafbare feiten met harde indicaties van de daders mijnerzijds aangegeven, maar toch geen vervolging, terwijl één enkele aangifte van de minister leidde tot uitputtend vervolgingsonderzoek en veroordeling van twee burgers. Mijn aangiftes waren o.a. gericht tegen ministers en andere “hoge heren”. Enkele van mijn aangiftes werden zelfs niet aangenomen en teruggestuurd zonder dat het OM de inhoud ervan heeft gelezen.

Camera beelden van buurtbewoners bevestigen dat de Parkietenbos vuilnisbelt zowat elke avond in brand staat. Soms een beetje, andere keren met uitslaande branden en enorme rookwolken. Met het regenachtige weer van de laatste dagen worden buurtbewoners in de vroege ochtend wakker onder een dikke laag verstikkende smog omdat er nauwelijks wind is en de rook blijft hangen. Gezondheidsschade en levensverkorting door de toxische rook is evident en onomkeerbaar. De verantwoordelijke ministers doen niets ondanks een bevel van de KG rechter. Toch kiest het OM doelbewust niks hiertegen te doen. Moeten er eerst doden vallen? 

In de media wordt mooi gesproken over klimaatacties en initiatieven om C02-uitstoot te verminderen alsook mensenrechtenbescherming. Dit alles op papier en naar buiten toe vallen onze ministers over elkaar om te pronken met een voorbeeldig eiland. Maar voor wat betreft het Parkietenbos is de werkelijkheid van iedere dag voor omwonenden en hun families een nachtmerrie, waaronder ook hun schoolgaande kinderen die dagelijks onder toxische rook moeten verkeren.

Waarom worden aangiftes van ‘gewone burgers’ anders dan de aangifte van een minister door het OM getoetst? Waarom worden “gewone burgers” door het OM wel direct vervolgd en de ministers als eindverantwoordelijken niet? Ook aangiftes in dezelfde sfeer gedaan door buurtbewoners en later ook door dhr. Booshi Wever zijn tot nu toe genegeerd door het OM Aruba dan wel afgeschoven met de woorden: dat behoort bestuurlijk gehandhaafd te worden. 

Dit is geen incident meer. We zien hier een duidelijke structuur: als je namelijk kijkt tegen wie onze aangiftes zijn gericht dan zijn dat mensen en instellingen die nauw betrokken zijn met de overheid en bovengenoemde minister. Kortom, aan de aangifte van de minister wordt wel gehoor gegeven en twee burgers worden aan de schandpaal genageld, terwijl de strafbare feiten begaan door de grote jongens inzake de incinerator en de landfill Parkietenbos worden geparkeerd. 

Een wrang gevoel bekruipt je als je in de mediafoto’s tegenkomt van onze PG, het glas heffende op een gezellige avond met o.a. het gezag waartegen aangiftes zijn gedaan. Je begint geen strafrechtelijk onderzoek tegen je broodheer, ingevolge het spreekwoord: wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Maar is dat terecht?

In Sint-Maarten is een vergelijkbaar geval wel voor de rechter geweest. Het OM begon een strafzaak tegen enkele burgers die mogelijk omgekocht zouden zijn door een politicus om op hem te stemmen. De rechter oordeelde het OM niet ontvankelijk in de vervolging wegens klassenjustitie mede omdat de omkopende politicus zelf niet door het OM werd vervolgd. 

In een rapport van de Raad voor de Rechtshandhaving inzake het OM van Sint-Maarten worden woorden gebruikt als collectieve selectiviteit als het politieke gezagsdragers betreft vergeleken met ‘the man in the street’. Ook dat het rechtszekerheidsbeginsel bij de opsporing en de afhandeling van strafzaken niet consequent geëerbiedigd wordt. Impliciet wordt het signaal aan de maatschappij afgegeven dat bepaalde categorieën verdachten kennelijk niet snel vervolgd worden. Tevens wordt geconstateerd dat het OM – zeker gelet op de specifieke omstandigheden van Sint-Maarten – onvoldoende transparant is. De mate waarin en de wijze waarop het OM communiceert over zijn beleid en zijn optreden in individuele zaken, draagt bij aan de ongewenste beeldvorming over het parket. Naar mijn mening gebeurt dat nu op milieugebied ook in Aruba. 

Booshi Wever heeft inmiddels ook een klacht ingediend bij het Hof tegen het OM Aruba wegens het niet in behandeling nemen van zijn aangifte inzake strafbaar handelen betreffende de incinerator. Hopelijk zijn de leden van het Hof nu waakzamer dan in mijn geval. Nog maar anderhalve maand en dan is de grace-periode van het OM voorbij en moet de Landfill gesloten zijn. Ben benieuwd wat er dan gaat gebeuren.