ORANJESTAD – De balans tussen het behoud van het culturele erfgoed van St. Eustatius en de voortgaande infrastructuurprojecten blijft een uitdaging. Ondanks de inspanningen van de erfgoedinspecteur, die alleen verantwoordelijk is voor de bescherming van historische locaties, worden waardevolle erfgoedsites steeds verder aangetast. Dat zegt de St. Eustatius Afrikan Burial Ground Alliance van Kenneth Cuvalay.

Lopende projecten, zoals de Oranje Bay Road, hebben geleid tot de aantasting van historische locaties. Zo zijn er gevallen van illegale stort van cement door de betrokken aannemer. Deze handelingen schenden niet alleen wettelijke bepalingen, maar ook het Malta-verdrag. Dit internationale verdrag, dat door Nederland is geratificeerd en onderdeel is van het Ruimtelijk Ontwikkelingsprogramma Caribisch Nederland (ROCN), verplicht tot het beschermen van cultureel erfgoed bij bouwactiviteiten.

Gelijktrekken

Kenneth Cuvalay, voorzitter van de St. Eustatius Afrikan Burial Ground Alliance, roept op tot gelijkwaardige erfgoedwetgeving binnen het Koninkrijk der Nederlanden. “In het Europese deel van het Koninkrijk kun je een klacht indienen bij de ministeriële Erfgoedinspectie, die wettelijke bevoegdheid heeft om in te grijpen. Op St. Eustatius ontbreekt die bevoegdheid, en dat moet veranderen,” zegt Cuvalay. Hij pleit daarom voor een aanpassing van de Erfgoedwet 2016.

Sinds de controversiële opgravingen bij Golden Rock in 2021 heeft de overheid van St. Eustatius toegezegd volgens het ROCN-beleid te werken. Dit beleid stelt dat grondverstoring zonder schade aan natuurlijke en culturele waarden moet plaatsvinden. Toch lijken bedrijven, waaronder Statia Roads & Constructions en Rijkswaterstaat, zich volgens Cuvalay niet aan deze regels te houden. Volgens gesprekken van de Alliance met de erfgoedinspecteur negeren deze bedrijven regelmatig zijn instructies, terwijl lokale aannemers over het algemeen wel meewerken.

De huidige infrastructurele projecten tonen ook tekortkomingen in de planning. Rigide plannen, gericht op kostenbesparing en efficiëntie, bieden weinig ruimte voor aanpassingen om schade aan erfgoed te voorkomen. Dit leidt tot onomkeerbare verliezen van historisch waardevolle locaties, die niet alleen een belangrijke rol spelen in de geschiedenis van het eiland, maar ook potentieel toerisme kunnen stimuleren.

Toekomst van cultureel erfgoed

Zonder strengere handhaving en een andere focus dreigt het historische karakter van St. Eustatius verloren te gaan. Als de huidige werkwijze wordt voortgezet, loopt het eiland het risico om van een “Historisch Juweel van de Caraïben” te veranderen in een “betonnen massa zonder geschiedenis”, aldus Cuvalay.