WILLEMSTAD – Een recent uitgebracht verkenningsrapport genaamd ‘Programmeren gezondheidsonderzoek in het Caribische deel van het Koninkrijk der Nederlanden’ werpt een belangrijk licht op de gezondheidsuitdagingen waarmee de zes Caribische eilanden geconfronteerd worden. 

Het rapport, uitgevoerd door onder andere de Fundashon Prevenshon, het Athena Instituut van de Vrije Universiteit en de Stichting Expertisecentrum Preventie, onderstreept de noodzaak van gerichte gezondheidsinterventies en onderzoek.

Het rapport toont aan dat er specifieke aandacht nodig is voor thema’s zoals geestelijke gezondheid, chronische ziekten, seksuele gezondheid en de organisatie van de zorg op de eilanden. Er zijn aanzienlijke verschillen in gezondheidsuitkomsten en toegang tot zorg tussen de eilanden, wat de urgentie van gerichte interventies en onderzoek benadrukt.

Het onderzoek benadrukt de noodzaak om niet alleen naar de medische aspecten van ziekte te kijken, maar vooral naar sociale determinanten zoals armoede en onderwijs, en leefstijlfactoren die bijdragen aan de gezondheidsproblemen op de eilanden. Versterking van de eerstelijnszorg, die ook preventieve taken heeft, wordt als prioritair gezien.

Soraya Verstraeten

“De levensverwachting tussen inwoners van Nederland en de eilanden loopt steeds meer uiteen, vooral door vermijdbare oorzaken,” legt projectleider Soraya Verstraeten uit. Zij benadrukt dat de bevolkingsonderzoeken naar kanker op Curaçao en de andere eilanden achterlopen op Nederland, wat wijst op een significante gezondheidsachterstand.

Een kritiekpunt van Verstraeten is dat de eilanden kampen met een ‘low resource setting’, waardoor de gezondheidszorgprestaties achterblijven bij die van Nederland. Ze benoemt tekorten aan medicijnen en materialen, gebrek aan deskundigheidsbevordering en een gefragmenteerde zorginfrastructuur als belangrijke uitdagingen.

Na de staatkundige hervorming kregen de Benedenwindse eilanden Aruba, Curaçao en Bonaire minder budget voor gezondheidszorg, terwijl de kosten voor medicijnen en zorg stegen. “De budgetkortingen op overheidsafdelingen en zorginstellingen hebben geleid tot een afname in middelen voor essentiële gezondheidsdiensten,” zegt Verstraeten.

Subsidieproblematiek

Verstraeten bekritiseert de complexe en vaak onhaalbare subsidieaanvraagprocedures voor de eilanden. Zij pleit voor aanpassing van deze procedures aan de lokale situatie, aangezien de huidige aanpak gebaseerd is op de Nederlandse context en vaak ongeschikt is voor de Caribische eilanden.

De verkenning door het team van Verstraeten heeft als doel de belangrijkste gezondheidsvragen op de eilanden te identificeren en stakeholders te betrekken. “Het gaat om het voeren van een dialoog en het horen van de stille stemmen, zodat iedereen betrokken is bij het versterken van de zorg,” zegt Verstraeten.

Uit de diepte-interviews en vragenlijsten blijkt dat er op de eilanden vooral behoefte is aan verbeteringen op het gebied van chronische aandoeningen, geestelijke gezondheid en zorgorganisatie. 

Verstraeten benadrukt het belang van een sterkere samenwerking binnen het Koninkrijk om de gezondheid op de eilanden te verbeteren. “Het is cruciaal dat we de situatie op de eilanden niet uit het oog verliezen en samenwerken om echte verbeteringen te realiseren”, concludeert ze.