WILLEMSTAD – Curaçao heeft sinds de ondertekening van het Landspakket eind 2020, in samenwerking met de Tijdelijke Werkorganisatie (TWO), vooruitgang geboekt op diverse hervormingsgebieden. Desondanks zijn er aanzienlijke stappen nodig om de beoogde doelen te bereiken. Dit blijkt uit de recente voortgangsrapportage waarin verschillende hervormingstrajecten onder de loep worden genomen en waarover staatssecretaris Alexandra van Huffelen de Tweede Kamer informeert.

De hervormingen zijn onderdeel van een bilaterale Landspakket, met als doel de lokale economie veerkrachtig te maken, overheidsfinanciën te herstellen, en het onderwijs, de zorg en de rechtsstaat te verbeteren. De Tijdelijke Werkorganisatie ondersteunt Aruba bij de uitvoering van deze hervormingen.

Een van de sleutelgebieden waar vooruitgang is geboekt, is het financieel beheer van de overheid. Er is een roadmap ontwikkeld om de belangrijkste knelpunten aan te pakken en zo een goedkeurende controleverklaring bij de jaarrekening voor het jaar 2026 te behalen. De tijdigheid van de jaarrekeningen heeft, volgens de staatsecretaris een significante inhaalslag gemaakt, waardoor achterstanden grotendeels zijn weggewerkt.

Op het gebied van overheidsorganisatie is het ambitieuze programma ‘Verbeteren Functioneren Overheid’ vastgesteld, gericht op besparingen en kwaliteitsverbetering. Dit omvat de inrichting van een Directoraat Topkader en stappen richting een digitale overheid en dienstverlening.

Autonome aangelegenheid

Maar de dialoog over de hervorming van het belastingstelsel is volgens de staatssecretaris beperkt van de grond gekomen. Hoewel enkele wetswijzigingen zijn doorgevoerd, is de modernisering van de belastingdienst van cruciaal belang gebleken voor het verbeteren van de inning en het verhogen van de jaarlijkse opbrengsten.

Curaçao ziet de vormgeving hiervan als een autonome aangelegenheid. Wel zijn enkele bundels wetswijzigingen doorgevoerd, deels ter reparatie van verouderde wetgeving en deels het dichten van mazen in de wet die een eerlijkere verdeling van de lasten in de weg stonden.  

Anderzijds verloopt de reorganisatie en modernisering van de Curaçaose belastingdienst voorspoedig. Er heerst het besef dat een goed werkende, integere en publieksvriendelijke belastingdienst voorwaarde is voor het succes van het fiscale stelsel. 

Zowel de inrichting van de organisatie als de werkwijzen en de ICT hulpmiddelen worden ingrijpend gemoderniseerd. Dit uit zich nu reeds in verbeterde inning en hogere jaarlijkse opbrengsten, zelfs als met het ‘inhaaleffect’ rekening wordt gehouden. 

In dit proces is de door TWO gefaciliteerde samenwerking met Belastingdienst Caribisch Nederland een belangrijke factor. De noodzaak tot modernisering van de belastingdienst is overigens niet alleen technisch van aard, maar betreft ook integriteit en organisatiecultuur.

Zoals uit recent onderzoek blijkt is in de uitvoering sprake van ongeoorloofde bevoordeling of juist benadeling van bepaalde belastingbetalers. Het tegengaan hiervan is een uitdrukkelijk doel van het Landspakket en heeft de aandacht bij de implementatie van de hervormingen.  

Overig

Ook is er voortgang geboekt in de financiële sector met de invoering van het UBO-register en regelgeving omtrent witwassen en terrorismefinanciering. Daarnaast wordt gewerkt aan consumentenbescherming en een depositogarantiestelsel.

Op sociaaleconomisch terrein en in de gezondheidszorg zijn stappen gezet, zoals het zorgakkoord dat gericht is op kostenbeheersing en kwaliteitsbehoud.

Ondanks deze ontwikkelingen merkt de rapportage op dat het tempo van implementatie soms langzamer is dan gehoopt, voornamelijk door capaciteitsgebrek en trage besluitvorming. Er wordt benadrukt dat Curaçao beter gebruik kan maken van de beschikbare middelen en de samenwerking kan intensiveren, zowel binnen het Koninkrijk als met Caribisch Nederland, om de hervormingen kracht bij te zetten.

Deze voortgang en uitdagingen zullen verder worden besproken tijdens geplande bezoeken van Van Huffelen aan de Caribische Landen, waarbij de samenwerking en de weg voorwaarts centraal staan.