Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft twee nieuwe leerstoelen voor het Koninkrijk ingesteld. Deze leerstoelen richten zich op politicologie/bestuurskunde en antropologie/sociologie. De Universiteit Leiden en het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam (UvA), huisvesten deze leerstoelen.

De Universiteit Leiden beheert de leerstoel politicologie/bestuurskunde, met Dr. Wouter Veenendaal als leerstoelhouder Democratische Vertegenwoordiging in het Koninkrijk. Dr. Francio Guadeloupe, sociaal en cultureel antropoloog, zal de leerstoel Publieke Antropologie van Koninkrijksrelaties bekleden voor de KNAW/KITLV/UvA. Deze aanstellingen zijn goedgekeurd door de Colleges van Bestuur van de betrokken universiteiten.

Het directoraat-generaal Koninkrijksrelaties (DGKR) van het ministerie van BZK heeft deze leerstoelen geïnitieerd om de kennisfunctie binnen DGKR te versterken. De focus ligt op het stimuleren van onderzoek en samenwerking binnen het vakgebied koninkrijksrelaties. De leerstoelen zullen bijdragen aan een diepere en bredere wetenschappelijke benadering van deze niche.

Caribische universiteiten

Er wordt actief gestreefd naar samenwerking met universiteiten in de Caribische delen van het Koninkrijk. Dit moet de uitwisseling van docenten en onderzoekers bevorderen en de gezamenlijke kennisontwikkeling stimuleren. De verdere uitwerking van deze samenwerking vindt plaats in overleg met de Caribische universiteiten.

Dr. Francio Guadeloupe benadrukt het belang van deze leerstoel voor de Caribische gemeenschap: “Bijna de helft van mensen met een Caribische achtergrond woont in Nederland. Tegelijkertijd wonen er op de eilanden duizenden mensen wiens overgrootouders in Nederland zijn geboren. Ik wil onderzoeken hoe koninkrijksrelaties in de praktijk werken en wat er gedaan kan worden om het Koninkrijk eerlijker en inclusiever te maken voor iedereen.”

Leerstoelhouder Wouter Veenendaal zegt dat het Koninkrijk der Nederlanden een unieke structuur heeft “Het bestaat uit vier autonome en gelijkwaardige landen, maar één van die landen – Europees Nederland – is politiek en institutioneel superieur. Dat roept vragen op over de democratische vertegenwoordiging binnen het Koninkrijk, die ik in deze leeropdracht wil gaan onderzoeken. Samen met instellingen en experts op de zes eilanden en in Nederland hoop ik een impuls te geven aan de ontwikkeling van kennis en onderwijs op het gebied van politiek en democratie in ons Koninkrijk.” 

Open proces

De leerstoelen kwamen tot stand via een open proces. De universiteiten en kennisinstellingen werden gevraagd om een voorstel in te dienen met een eigen invulling en onderzoeksfocus. De voorstellen van de Universiteit Leiden en KITLV/KNAW/UvA werden als beste beoordeeld.