WILLEMSTAD – Advocaat-generaal Gerbrant Snijders adviseert de Hoge Raad het vonnis van het Hof in Willemstad in stand te houden. Dit betekent dat het homohuwelijk op Curaçao en Aruba waarschijnlijk vanaf 31 mei volgend jaar niet meer door de overheid tegengehouden kan worden. Het advies komt na cassatieberoepen van zowel Aruba als Curaçao tegen de eerdere beslissing van het hof.

In het hart van deze zaak staan twee afzonderlijke geschillen, één tegen Aruba en één tegen Curaçao. Hierin eisen belangenorganisaties en koppels van hetzelfde geslacht dat het huwelijk niet beperkt blijft tot enkel heteroseksuele paren. 

De huidige wetgeving in beide landen, die het huwelijk alleen toestaat tussen man en vrouw, staat in contrast met de Nederlandse wet, waar het homohuwelijk sinds 2001 gelegaliseerd is.

De belangenorganisaties argumenteren dat de huidige wetgeving discriminerend is ten aanzien van seksuele oriëntatie. Dit is in strijd met de Staatsregelingen van zowel Aruba als Curaçao, die discriminatie verbieden. Het hof heeft bevestigd dat er inderdaad sprake is van discriminatie en dat er geen rechtvaardiging bestaat voor het uitsluiten van het homohuwelijk.

Tegen deze beslissing gingen Aruba en Curaçao in cassatie. Zij erkennen de discriminatie, maar stellen dat een wetswijziging vereist is om deze situatie te veranderen. 

Discriminatie

Maar volgens de advocaat-generaal kan de rechter inderdaad bepalen dat het huwelijk ook open moet staan voor paren van hetzelfde geslacht, zonder dat hiervoor de wet formeel gewijzigd hoeft te worden. Ten aanzien van discriminatie argumenteert Snijders dat er sprake is van discriminatie op basis van seksuele oriëntatie en dus in strijd met de grondwet van Curaçao, die discriminatie verbiedt.

De Advocaat-Generaal benadrukt dat de rechter volgens de Staatsregeling van Curaçao de bevoegdheid heeft om wetten te toetsen aan het discriminatieverbod. Dit betekent dat de rechter wettelijke bepalingen die in strijd zijn met dit verbod, buiten toepassing kan laten. De overheden van Curaçao en Aruba hadden beargumenteerd dat de rechter niet op de stoel van de wetgever mag zitten.

Snijders stelt dat de enige manier om de discriminatie op te heffen, is door het huwelijk ook open te stellen voor paren van hetzelfde geslacht. Er is geen andere oplossing die de discriminatie effectief beëindigt.

Hij onderkent bovendien dat discriminatie naar seksuele oriëntatie een zeer ernstige vorm van discriminatie is. Dit rechtvaardigt een uitzonderlijke interpretatie van de wet door de rechter.

Het Hof in Willemstad heeft geoordeeld, en de Advocaat-Generaal beaamt, dat het geregistreerd partnerschap geen gelijkwaardig alternatief is voor het huwelijk. Dit betekent dat het bieden van alleen een geregistreerd partnerschap – zoals op Aruba – niet volstaat om de discriminatie op te heffen.

Overwinning

Dit advies betekent een enorme overwinning voor de gelijkheidsbeweging in de Caribische regio. Het erkent de ernst van discriminatie op basis van seksuele oriëntatie en bevestigt de rol van de rechter in het beschermen van grondrechten.

De uitspraak van de Hoge Raad, die voorlopig gepland staat op 31 mei 2024, wordt met spanning afgewacht. Hoewel het advies van de advocaat-generaal niet bindend is, speelt het een belangrijke rol in de uiteindelijke beslissing van de Hoge Raad. Voor veel burgers in Curaçao en Aruba is dit advies een teken van hoop en een stap dichter bij gelijkheid voor iedereen.