DEN HAAG – De Nederlandse regering is afgetreden. Ze zijn er niet in geslaagd om tot een akkoord te komen over regels om de toestroom van asielzoekers te verminderen, en dit markeert het einde van anderhalf jaar leiderschap door premier Rutte’s vierde kabinet.

Verscheidene bronnen melden dat de ChristenUnie de leiding nam in de val van het kabinet, maar een woordvoerder van de kleinste regeringspartij noemt het “een gezamenlijk besluit”. De VVD stond erop de gezinshereniging te beperken, iets dat voor de ChristenUnie niet acceptabel was.

Premier Rutte kwam in de loop van de avond met de volgende verklaring:

“Beste dames en heren en mensen thuis die dit volgen, het is geen geheim dat de coalitiepartners heel verschillend denken over het migratiebeleid. Vandaag moeten we helaas de conclusie trekken dat die verschillen onoverbrugbaar zijn. Daarom zal ik direct hierna schriftelijk het ontslag van het voltallige kabinet aanbieden aan de koning. Ik stuur uiteraard die ontslagaanvraag ook in een kopie naar de Tweede Kamer.

Ik heb de koning eerder vandaag op de hoogte gehouden van de politieke ontwikkelingen en zal hem ook morgen bijpraten en uitleggen wat er precies gebeurd is.

Migratie is een groot en belangrijk onderwerp, zowel politiek als maatschappelijk. Nu we op dit thema, op dit belangrijke onderwerp niet tot overeenstemming kunnen komen, hebben we ons in de ministerraad moeten beraden over de ontstane situatie en gezamenlijk geoordeeld dat het politieke draagvlak onder de coalitie is weggevallen. Dat is zeer betreurenswaardig, maar het is tegelijkertijd een politieke realiteit waar we niet omheen kunnen.

Hiermee is het kabinet met de bewindspersonen van de vier partijen demissionair. De eerste taak is uiteraard het uitschrijven van nieuwe verkiezingen en verder alles doen wat nodig is in het landsbelang. Dit besluit valt ons allemaal zwaar en ik voeg eraan toe: ook mij persoonlijk. Alle partijen hebben maandenlang hun uiterste best gedaan. Alle partijen zijn tot het uiterste gegaan, nog vanavond, om een oplossing te vinden. Het is zeer betreurenswaardig dat dit niet is gelukt.

We hebben als kabinet belangrijke stappen vooruit kunnen zetten de afgelopen paar jaar. Ik denk bijvoorbeeld aan het klimaatbeleid, aan de grote investeringen in het onderwijs, de modernisering van de arbeidsmarkt, de toekomst van de pensioenen, en uiteraard de ingrepen die nodig waren voor het najaar om de koopkracht van de Nederlanders zoveel mogelijk te stutten. En ook hebben we eensgezind inspanningen gedaan om Oekraïne, als slachtoffer van de verschrikkelijke Russische agressie-oorlog, om Oekraïne zo goed mogelijk te helpen. En daar zullen wij, ook demissionair, volledig mee doorgaan. Net zoals wij demissionair alles zullen doen om ervoor te zorgen dat alle stappen worden gezet in de opvolging van het schandaal met de kinderopvangtoeslag en de opvolging van conclusies en alle afspraken die zijn gemaakt na de parlementaire enquête Groningen.

Tegelijkertijd zijn er natuurlijk de nodige urgente thema’s die ook om besluiten vragen. De stikstofaanpak en de toekomst van landbouw en natuur. Maar ook de woningmarkt en inderdaad migratie. Nederland wacht op oplossingen en niet op uitstel. En het is spijtig dat uitstel er nu onvermijdelijk toch komt. En toch zullen we proberen ook de komende maanden op al deze onderwerpen zo verstandig mogelijk beleid te voeren. Dit alles, dat wil ik erbij zeggen, doet niets af aan de plezierige en doelgerichte manier waarop we met elkaar in het kabinet hebben samengewerkt en ook in de afgelopen dagen met respect voor elkaars opvattingen, de vier partijen, hebben gewerkt ook aan het migratievraagstuk.

En ik wil dan ook vanavond mijn dank en grote waardering uitspreken aan alle collega’s in het kabinet, maar ook uiteraard alle fractievoorzitters en leden van de Kamerfracties die deze coalitie ondersteunen. We hebben met elkaar in een goede sfeer het nodige tot stand kunnen brengen. Het is jammer dat we door deze scheiding halverwege de rit het werk niet kunnen afmaken. Dankuwel.”

Koning

Koning Willem-Alexander komt terug naar Nederland om zaterdag door premier Mark Rutte te worden bijgepraat over het vallen van het kabinet. Dat gesprek vindt plaats op paleis Huis ten Bosch, bevestigt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD).

De RVD laat zich niet uit over waar de koning momenteel is, maar verwijst naar de koninklijke standaard op paleis Huis ten Bosch. De vlag wordt gehesen als de koning op Nederlands grondgebied is.

Momenteel wappert de koninklijke standaard niet, wat aangeeft dat koning Willem-Alexander niet in het land is.

Rutte vertelde vrijdagavond tijdens een persconferentie over het aanstaande gesprek met de koning. “Ik zal hem morgen bijpraten en uitleggen wat er precies gebeurd is”, zei hij daarover.