WILLEMSTAD – De toon is gezet. Orkaan Beryl is de eerste orkaan ooit, die in juni met een kracht van categorie 4 over de oceaan raast. Zij lijkt de zuidelijke Caribische eilanden op afstand te passeren. In het licht van het orkaanseizoen, dat loopt van 1 juni tot 30 november, is het handig om te begrijpen hoe orkanen ontstaan en welke impact ze kunnen hebben en hoe je ernaar kijkt in het licht van de klimaatverandering. Paul Stokkermans is gepensioneerd landbouwingenieur en onder andere ex-directeur van Carmabi en legt uit

door Paul Stokkermans

Orkanen ontstaan door luchtdrukverschillen. Bij de evenaar is de lucht warm en stijgt op, waardoor een lagedrukgebied ontstaat. Bij de polen gebeurt het tegenovergestelde: de lucht is koud, daalt en vormt een hogedrukgebied. Lucht stroomt altijd van een hogedruk- naar een lagedrukgebied, waardoor wind ontstaat van de polen naar de evenaar.

De draaiing van de aarde beïnvloedt deze luchtstromen. Doordat de aarde naar het oosten draait, komt de wind uit het oosten. Op het noordelijk halfrond zorgt dit voor de noordoostpassaat, die orkanen in onze richting duwt.

Warm oceaanwater speelt een cruciale rol bij de vorming van orkanen. Warme lucht stijgt op vanuit het water en creëert een lagedrukgebied, het oog van de orkaan. De lucht rondom het oog heeft een hogere druk en stroomt naar het oog toe. Door de draaiing van de aarde draait de wind tegen de klok in rondom het oog van de orkaan. De hoogste windsnelheden bevinden zich dicht bij het oog, en deze nemen af naar de randen toe. Hoe warmer het oceaanwater, hoe krachtiger de orkaan.

De draairichting van de orkaan veroorzaakt wat we op Curaçao de ‘staart van de orkaan noemen. Wanneer een orkaan noordelijk passeert, verandert de windrichting, vaak na de passage. Op land merkt men hier meestal weinig van, maar de zuidkust krijgt te maken met grote golven die schade kunnen veroorzaken aan boten, pieren, palapa’s en stranden. Dit is schadelijk voor toerisme en visserij. Het is daarom essentieel om het koraalrif en de mangroves te beschermen, omdat zij onze kustlijn verdedigen.

Klimaatverandering verergert deze situatie. Door de opwarming van de aarde stijgt ook de temperatuur van het zeewater. Het zeewater is momenteel warmer dan ooit tevoren, wat leidt tot meer en sterkere orkanen die ook vroeger in het seizoen voorkomen. Dit jaar hebben we ‘dus al te maken met Beryl, de eerste orkaan ooit in juni met een kracht van categorie 4.

Naarmate de aarde verder opwarmt, zal dit probleem alleen maar toenemen. Curaçao ligt aan de rand van het orkaangebied, waardoor de kans op een directe orkaanimpact altijd klein was. Maar door klimaatverandering neemt het aantal orkanen toe en wordt de kans groter dat Curaçao door een orkaan wordt getroffen. Het is daarom belangrijker dan ooit dat we ons goed voorbereiden op de mogelijkheid van een orkaan die ons eiland raakt.