Redactioneel | Dick Drayer

Als de tuinman het werk van de piloot gaat doen, flikkeren vliegtuigen uit de lucht. Curaçao staat op zijn kop vanwege een video over de landsverordening Uitzonderingstoestanden, een wet waarmee de noodtoestand kan worden uitgeroepen bij onheil en rampen op Curaçao. Interessante aan de video is niet wat er wel gezegd wordt, maar vooral wat er niet gezegd wordt.

Curaçao is al jaren bezig met wetgeving, die het mogelijk moet maken om in tijden van rampspoed de juiste maatregelen te kunnen treffen. Bij afwezigheid van wetgeving heeft de regering gedacht dit op te kunnen lossen door vooral ministeriele Beschikkingen uit te vaardigen waarmee grondwettelijke en mensenrechtelijke vrijheden werden ingeperkt.

Dat de Staatsregeling uitdrukkelijk vereist dat er wetgeving moet zijn om zulke maatregelen te nemen ter bescherming van de bevolking, werd in de video niet gezegd en werd door de regering Rhuggenaath weggemoffeld. Pas toen ik er over doorvroeg aan het einde van de persconferentie op 14 september – iedereen was al naar huis – gaf Rhuggenaath schoorvoetend toe dat alle coronamaatregelen als adviezen aan de bevolking moesten worden gezien. Fluisterend…. kan ik je vertellen.

Conform het legaliteitsvereiste dient elk overheidsoptreden te berusten op kenbare en voldoende algemene wettelijke regels en moeten grondrechten door de overheid geëerbiedigd worden.

Dat is niet gebeurd. Het cynische van dit geheel is dat de Curaçaose overheid negen maanden naar willekeur heeft gehandeld, zonder wettelijke grondslag. Aan de overzijde van de zuidelijke Caribische Zee, in Caracas mag dat gemeengoed zijn, hier moet een democratisch gecontroleerde regering dat niet willen. De landsverordening Uitzonderingstoestanden gaat aldus een einde maken aan deze ‘dictatuur’, aan het regeren per decreet.

Quarantaine

Om een voorbeeld te geven hoe deze ‘dictatuur’ de grondrechten van burgers naar willekeur heeft ingeperkt, gebruik ik graag het voorbeeld van de verplichte en kostbare quarantaine voor inwoners van Curaçao die terugkeerden uit het buitenland.

Met ingang van 30 maart waren ingezetenen van Curaçao voor twee weken niet meer welkom op het eiland. Dit verbod werd op 9 april verlengd, waardoor inwoners vanaf 30 maart voor de duur van vier weken niet naar Curaçao mochten terugkeren.

In de Staatsregeling van Curaçao is bepaald dat ieder het recht heeft het land te verlaten behoudens in gevallen bij landsverordening bepaald. En in het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) en het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR) is het recht op terugkeer naar zijn eigen land te vinden.

Dit recht kan worden beperkt door een wettelijke regeling wanneer dit bijvoorbeeld in het belang van de volksgezondheid nodig wordt geacht. Maar een ministeriële Beschikking is geen wettelijke regeling. De regering beroept zich ten onrechte op de Quarantaineverordening uit 1931 (!) die regelt dat als je een besmettelijke ziekte hebt, je opgesloten kan worden. Maar van al die Curaçaoënaars die werden opgesloten bij terugkeer stond helemaal niet vast dat zij besmet waren. Toch sloot de regering deze mensen op, nota bene op eigen kosten in een hotel.

Wie meer wil weten over het gebruik van ministeriële Beschikkingen en de wankele wettige basis waarop die zich beroepen, moet het Caribische Juristenblad van dit jaar maar eens goed doorbladeren.

Carte Blanche

De video over het nieuwe wetsvoorstel, die viraal is gegaan, zegt niet wanneer de wetgever zich kan beroepen op die wet en welke rol het parlement en de gouverneur hebben in deze. Immbeen

ers op grond van de nieuwe wet, moet de regering maatregelen verankeren in landsverordeningen die via de geëigende kanalen als Raad van Advies en Parlement moeten gaan. Het wetsvoorstel is dus geen carte blanche voor de ministers, zoals de videomaker ons wil doen geloven.

De mogelijkheden die de nieuwe wet biedt aan de overheid zijn verregaand, maar dus niet zonder democratische checks and balances.

Zo omschrijft de wet dat ingeval buitengewone omstandigheden dit vereisen ter handhaving van de uit- of inwendige veiligheid, op voordracht van de minister bij landsbesluit de uitzonderingstoestand voor maximaal 90 dagen kan worden afgekondigd. De gouverneur en enkele ministers moeten daarvoor tekenen. 17 mensen in totaal: 5 ministers, 1 gouverneur en 11 statenleden. De minister die met zijn verkeerde dictatoriale been uit bed stapt, kan diezelfde ochtend niet de noodtoestand uitroepen, zo werkt het niet. De videomaker vermeldt het niet.

Sterker, in het geval corona moet de bestuurder passende landsbesluiten formuleren om delen van de landsverordening Uitzonderingstoestanden geldend te mogen verklaren. De maatregelen moeten in verhouding staan ten opzichte van het doel dat ermee gediend wordt.

Sint-Maarten

De videomaker wil ons ook doen geloven dat de nieuwe wetgeving uniek is in zijn soort. Nou, zet je dan maar schrap, want Curaçao heeft grote delen van deze ontwerplandsverordening gekopieerd en geplakt van een soortgelijke wetgeving die als sinds 2010 op Sint-Maarten van kracht is.

Sindsdien is de noodtoestand daar twee keer uitgeroepen. Ten tijde van orkaan Irma in 2017 en nu met de coronacrisis in 2020 weer. De overheid heeft daardoor meer bevoegdheden om de crisis te bestrijden – bijna dezelfde als nu de ontwerplandsverordening van Curaçao staan, maar mag echt niet zomaar je huis binnenvallen als dat niet in het kader van de bestrijding van Corona noodzakelijk is, of je de mond snoeren omdat jouw gedachten hen niet aanstaan.

Ramp?

Blijft over of Covid19 aangemerkt kan worden als veroorzaker van een ramp. Wordt daadwerkelijk de openbare veiligheid, waarbij het leven, de gezondheid en het welzijn van personen, het milieu dan wel grote materiële belangen in zodanig ernstige mate bedreigd of geschaad, dat een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties en disciplines vereist is?

De regering Rhuggenaath is, getuige de tientallen ministeriële beschikkingen, op enig moment deze mening toegedaan. En omdat er geen wet op Uitzonderingstoestanden is, is er niemand die de regering daar op aanspreekt.

Demonstranten willen de noodwetgeving van tafel

Ook de bezorgde videomaker en al die boze burgers die nu op sociale media schande spreken van een vermeende slechte intentie van de overheid, hebben zich negen maanden stilgehouden toen onze grond- en mensenrechten daadwerkelijk werden geschonden.

Vragen daarover van mij aan de regering werden vijandig afgedaan, ook vanuit het ambtenarenkorps – zie mijn verhaal over de fouten die gemaakt werden met ministeriële Beschikkingen. Omdat premier Rhuggenaath en Justitie-minister Girigorie wisten dat ze fout zaten, wisten dat hun juridische basis zwak was. Daar moet deze nieuwe wet nu eindelijk een eind aan maken, zoals het in een rechtstaat gebruikelijk is.

Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald, moeten ze in Forti gedacht hebben.

---

Geraadpleegde bronnen:

---

• 
  Anthony Godett beëdigd als Statenlid van Curaçao
• 
  Lo Martines verdacht van drugshandel in meerdere jaren
• 
  Godett na 12 jaar terug in Parlement; Martines dient ontslag in
• 
  MFK onderzoekt uitbreiding coalitie terwijl Martines’ detentie voortduurt
• 
  MFK geeft vandaag duidelijkheid over coalitiepositie