WILLEMSTAD – Op 4 mei worden in het hele Koninkrijk de slachtoffers  die opstonden tegen het naziregime herdacht. Ook op de eilanden zijn er bijeenkomsten waar kransen worden gelegd, verhalen worden verteld en de taptoe wordt geblazen voor de ruim 160 omgekomenen en door onderzoek komen daar steeds nog weer namen bij. 

Tweede Wereldoorlog

De eilanden waren wel niet bezet maar toch betrokken in de Tweede Wereldoorlog doordat er olie geraffineerd werd op Curaçao en Aruba. Deze olie was ten tijde van de oorlog voor een groot deel bestemd voor de geallieerden die hun oorlogsmachine hierop lieten draaien. Het bracht naast oorlogsdreiging ook welvaart naar de eilanden. De olie-industrie en de aankomst van legereenheden vanuit Engeland, Frankrijk, Nederland en later ook Amerika brachten ook welvaart mee. Zij moesten immers gevoed en vermaakt worden. Lokale vrijwillige schutters de zogenaamde ‘Vrijwilligerscorpsen’, werden getraind in het verdedigen van de eilanden. 

Antillianen

Duitse onderzeeërs probeerde de raffinaderijen en de olietransporten te bombarderen. Dat eerste lukte niet, dat laatste helaas wel. Vele Antilliaanse bemanningsleden van alle zes eilanden kwamen hierbij om het leven. Het waren veelal jonge mannen met klinkende namen als Francito Capello, Antinio Coffie, Tito Constancia, Delfincio Janga, Elias Laclé, Leonardus Kooijman, Marco Serberie, Angelo Jeserun of bijvoorbeeld Pedro Goedgedrag. Door toedoen van het naziregime vielen ook in Europa antilliaanse slachtoffers zoals George Maduro en Boy Ecury.

Chinezen

Als gevolg van de oorlogssituatie en de strijd om goedkope arbeidskrachten voor het gevaarlijke werk op de schepen, kwamen ook vijftien Chinese arbeiders om tijdens een arbeidersopstand. Een tragische gebeurtenis waarbij geen vijandige kogels fataal waren maar die van de interne ordehandhaving. Avancia Damberg maakte er een mooie objecten over die momenteel te zien zijn in het Curaçaos Museum.

Bevrijd

Op 5 mei is het in Nederland feest. Dat is de dag waarop gevierd wordt dat het land bevrijd was. Er zijn concerten, markten en vrijheidsmaaltijden. Omdat er na 1943 niet veel oorlogsdreiging meer op de eilanden was, en de eilanden nooit echt bezet zijn geweest en er van een echte bevrijding dus ook geen sprake was, is deze dag nooit als feestdag omarmd. Toch was ook de dreiging van een oorlog voor de eilanden een feit maar dat gevoel werd voor alsnog overschaduwd door het gevoel onderdeel te zijn van een koloniaal systeem. Vrijheid was misschien nog wel meer geladen met deze emotie.

Vrijheid

Toch markeert het eind van de oorlog een kantelpunt in de geschiedenis van de eilanden en vormt het een opmaat naar meer rechten en vrijheid. Belangrijk daarbij was het uitroepen van de Universele Rechten van de Mens door de Verenigde Naties. Een wereldwijd ankerpunt voor de bescherming van individuele rechten van mensen. Op landsniveau werd vanaf die tijd gewerkt aan meer gelijkwaardigheid in het Koninkrijk wat uiteindelijk in 1954 officieel werd ingeluid met de komst van het Statuut. Meerdere redenen om naast herdenken ook aandacht te geven aan het vieren van vrijheid.

Vrijheidsmaaltijd

Er worden dit jaar een groot aantal Vrijheidsmaaltijden op de eilanden georganiseerd. Niet alleen op Curaçao maar op alle zes caribische eilanden van het Koninkrijk. Vrijheid als containerbegrip is een mooi uitgangspunt waar iedereen zijn eigen ervaring en gevoel bij heeft. De recente ontwikkelingen in Europa geven misschien nog een extra lading aan het onderwerp, vrijheid is nooit vanzelfsprekend. Op 5 mei creëren velen een omgeving voor een goed gesprek over dit thema voorzien van een -al dan niet- gezamenlijk bereide maaltijd.

De eerste Vrijheidsmaaltijd vond plaats in Amsterdam op 5 mei 2012, Bevrijdingsdag. Het startte als burgerinitiatief en dat is het eigenlijk nog steeds. Mensen gaan met elkaar om tafel en ontmoeten elkaar in een gesprek over vrijheid en wat dat voor jou betekent. In 2021 en 2022 hebben er verschillende eerste vrijheidsmaaltijden op de eilanden plaatsgevonden, noodgedwongen online, maar dit jaar zien we een explosie van dit fenomeen. De teller staat op 29 aangemelde maaltijden. 

Podcasts

In het kader van de vrijheidsmaaltijden heeft fundashon Kurá di Arte het initiatief genomen een 6-delige podcastserie uit te brengen met interviews van ongeveer 30 minuten over vrijheid. Journalist en LHBTI activist Nelly Rosa, gaat met zes verschillende gasten in gesprek over wat ‘vrijheid’ voor hen betekent. 

Jo-Anne Da Costa Gomez,journalist en mediapersoonlijkheid, ervaart dat persvrijheid op de eilanden vaak onder druk staat.‘Vrijheid betekent voor mij het kunnen kiezen, zonder beperkt te zijn’.

Met Kris Kierindongo, culinaire kunstenaar, cultuur kenner en syntropische landbouwer, spreekt Nelly over zijn idee dat vrijheid gelijk staat aan verantwoordelijkheid. Er is geen vrijheid zonder strijd. ‘Voor mij is een schepper een vrij persoon’.

Sharon Lieuw-Sjong, consultant en de oprichter van het platform ‘Stingy – slim met geld’ leert mensen hoe ze financieel gezond kunnen worden door hun mindset te veranderen.

‘Vrijheid is voor mij het gevoel dat wat je ook voelt, zegt of doet tenminste gerespecteerd wordt’.

Tirzo Martha, beeldhouwer, video- en performancekunstenaar zegt: ‘Ik wil zoveel mogelijk ruimte voor mijzelf handhaven waarbinnen ik het werk steeds kan aanpassen, afbreken of opnieuw kan beginnen’.

Nicolas Vasquez is een horecaondernemer en muzikant en vluchtte met zijn ouders voor de dictatuur in Chili en Venezuela. Hij leeft zijn gedroomde leven op Curaçao. ‘Vrijheid heeft voor mij te maken met doen waar je een passie voor voelt’.

En tot slot Tania Kross mezzosopraan die individuele vrijheid voor vrouwen, ondernemerschap in het leven en -losmaken van mentale slavernij- in haar leven gestalte geeft. ‘Vrijheid betekent voor mij mijn eigen keuzes kunnen maken’.

Wat is een podcast

Een podcast is een geluidsbestand dat je zelf kunt uitkiezen en vervolgens (mits je goed internet hebt) overal kunt beluisteren. Je kunt afzonderlijke podcasts ook downloaden op je telefoon zodat je die later zonder wifi kunt beluisteren. Niet alleen vanuit huis, maar ook onderweg of tijdens het sporten. Er bestaan duizenden, misschien wel miljoenen van die geluidsbestanden, en er is er altijd wel een die je aanspreekt. Er zijn podcasts over onder meer sport, boeken, muziek en technologie. Er zijn luisterverhalen, anekdotes met humor, interviews, documentair gemaakte Podcasts en je kunt er ook het (achtergrond)nieuws mee beluisteren. Je hebt ze in allerlei talen, ook enkele in Papiamentu, en er bestaan zelfs series met meerdere afleveringen. Een beetje zoals Netflix.

Hoe beluister je een podcast

Je vindt een podcast op verschillende manieren. Heb je een iPhone? Dan staat er al een app op je telefoon waarmee je alle podcasts tot je beschikking hebt. Kun je de app niet vinden? Dan kun je hem downloaden in de AppStore onder de naam ‘Podcast’. Hoewel toestellen met Android geen vaste app hebben zoals de iPhone, kun je die wel downloaden. Veel gebruikte apps om podcasts te vinden en te beluisteren zijn zoals Google Podcasts maar ook Spotify en Buzzsproud. Er zijn ook makers die hun opname onder een bewegend beeld zetten en het op die manier geschikt maken voor YouTube. 

Let’s talk about Freedom is tot stand gekomen in samenwerking met Fundashon Kurà di Arte, Anja van Bergen, Stichting de Cultuur Kameleon, Saskia Luckmann en het Nationaal Comité 4 en 5 mei en mogelijk gemaakt door het vfonds.  

www.freedom-meals.com