WILLEMSTAD – Alfonso Trona, het hoofd van de Landsontvanger, blijft in functie, maar moet zich houden aan strikte nieuwe richtlijnen, die hij zelf mag ontwikkelen. Dat wordt duidelijk uit een brief van verantwoordelijk minister van Financiën, Javier Silvania aan het hoofd van de Belastingdienst en is een reactie op de interne audits door de Stichting Overheidsaccountantsbureau (Soab), die ernstige tekortkomingen aan het licht brachten in de belastingbehandeling van bepaalde groepen. 

Sinds de start van het kabinet-Pisas in juni 2021 zijn meerdere interne audits uitgevoerd. Deze onderzoeken onthulden dat de interne beheersingsmaatregelen van de Landsontvanger ontoereikend zijn, wat leidde tot oneerlijke voorkeursbehandelingen. Trona moet nu binnen twee weken een verbeterplan opstellen.

Trona krijgt ook de taak een gedragscode te ontwikkelen voor alle medewerkers van de belastingdienst, inclusief leidinggevenden. Dit moet binnen vier weken gebeuren en omvat trainingen om de weerbaarheid tegen onjuiste instructies te verhogen. 

Daarnaast wordt een rekenmodel geïntroduceerd om de betalingscapaciteit van belastingplichtigen eerlijk vast te stellen. Dit model zal uniform door alle invorderaars worden toegepast en moet volgens Silvania bijdragen aan een rechtvaardiger belastingsysteem.

Verder worden de audits door Soab voortgezet en geïntensiveerd. Ook is een informatiecampagne gepland om het publiek te informeren over het beleid en de regels rond belastinginvordering. Ook wordt een meldpunt ingericht voor belastingplichtigen ‘waar men terecht kan als men zich onrechtvaardig behandeld voelt’.

Geen steun

Deze stappen volgen na een turbulente periode waarin een voorstel om Trona te schorsen niet werd gesteund door de ministerraad. De aanhoudende aanwezigheid van Trona, ondanks de kritiek, laat zien hoe complex de situatie is. Het Antilliaans Dagblad meldde eerder dat de angst onder politici groot is dat Trona een boekje opendoet over hun eigen voorkeursbehandeling.

Een aanvankelijk voorstel van Silvania om Trona de toegang tot zijn werkplek te ontzeggen, haalde het niet in de ministerraad. Onder meer vicepremier Ruthmilda Larmonie-Cecilia van de PNP stribbelde tegen en vond dat Trona door de minister van Financiën was vernederd, maar – zo bleek – zij had de Soab-rapporten (nog) niet gelezen.

Problematisch

De maatregelen die zijn beschreven in het artikel zijn stappen in de richting van meer controle en transparantie binnen de belastingdienst. Door de introductie van een rekenmodel voor het vaststellen van betalingscapaciteit en het opzetten van interne audits worden stappen gezet om de willekeur te beperken en de discretionaire bevoegdheid van de belastingontvanger aan banden te leggen. Bovendien benadrukken de invoering van een gedragscode en de regelmatige training van het personeel het belang van het naleven van regels en procedures.

Maar het feit dat Trona, ondanks de eerdere tekortkomingen en het ontbreken van actie na eerdere audits, nog steeds in functie mag blijven en zelfs belast wordt met het leiden van de verbeteracties, kan als problematisch worden gezien. 

Dit roept vragen op over de effectiviteit van deze maatregelen en of ze wel voldoende zijn om de discretionaire bevoegdheid effectief te controleren. Het geeft ook aanleiding tot zorgen over de mogelijke voortzetting van problematisch bestuur onder zijn leiding. 

Het toestaan dat Trona een plan ontwikkelt om de fouten aan te pakken die onder zijn verantwoordelijkheid zijn ontstaan en eerder niet zijn gecorrigeerd, zou als een gemiste kans kunnen worden gezien om daadwerkelijk verantwoording af te leggen en de nodige structurele veranderingen door te voeren. Dit zou uiteindelijk het vertrouwen van het publiek in de integriteit en effectiviteit van de belastingdienst kunnen ondermijnen.