WILLEMSTAD – De milieueffectrapportage (MER) is een essentieel instrument om de impact van investeringen op het milieu te beoordelen. Terwijl investeerders voornamelijk gefocust zijn op de baten van hun projecten, worden de milieukosten vaak over het hoofd gezien. Dit omvat niet alleen de directe kosten, maar ook de bredere implicaties voor lucht, land, water, natuur en de volksgezondheid. Een MER maakt deze kosten inzichtelijk voordat er een besluit over een investering wordt genomen, wat in veel landen zoals Europa en de Verenigde Staten al verplicht is. Maar op Curaçao is dit nog niet het geval. In dit ingezonden stuk bespreekt Paul Stokkermans de noodzaak van de MER en roept op tot wettelijke invoering hiervan op Curaçao, om zo een duurzame en verantwoorde ontwikkeling te waarborgen.

Opinie | door Paul Stokkermans

Het doel van de MER is om de gevolgen voor het milieu en de hieraan verbonden milieukosten van een investering expliciet te maken. Op deze wijze kunnen de gevolgen voor het milieu en economische belangen op een verantwoorde wijze worden gebalanceerd. Het doel van de MER is niet om beslissingsmakers te dwingen om die optie te kiezen die de minste milieuschade met zich meebrengt. Het doel van de MER is om zeker te stellen dat alle kosten bekend zijn en in de besluitvorming worden meegewogen.

De gevolgen voor het milieu en de hieraan verbonden kosten kunnen van meet af aan duidelijk zijn maar kunnen ook een meer verborgen karakter hebben. Bij gevolgen voor het milieu kunnen we wat betreft het fysieke milieu denken aan bijvoorbeeld luchtverontreiniging, bodemverontreiniging en verontreiniging van het water.

Wat betreft de natuur kunnen we bijvoorbeeld denken aan het verdwijnen van habitats op land, het versnipperen van habitats op land en de achteruitgang van habitats in de zee zoals bijvoorbeeld het koraalrif. De natuur is onderdeel van het toeristisch product en heeft een economische waarde.

Aan de achteruitgang van de natuur zijn daarom kosten verbonden die in veel gevallen in geld kunnen worden uitgedrukt. Het uitdrukken van de gevolgen in geld gebeurt meer en meer.

Wat betreft de gevolgen voor de mens kan worden gedacht aan bijvoorbeeld de gevolgen door overlast als gevolg van een toename van het verkeer op een bepaalde locatie, geluidsoverlast, het verdwijnen van recreatiemogelijkheden en ook ziektes als gevolg van verontreinigingen.

Voorbeelden van dit laatste zijn bijvoorbeeld de gevolgen in het recente verleden van wijken die lagen onder de rook van de raffinaderij en mensen die ziek worden als gevolg van de verontreiniging van het zeewater door lozingen van rioolwater in de zee. Ook de gevolgen voor de mens kunnen in geld worden uitgedrukt. Denk bijvoorbeeld aan de kosten die arbeidsongeschiktheid met zich meebrengt of een toename in de kosten van de volksgezondheid. Bij dit alles dient momenteel ook geanticipeerd te worden op de gevolgen van klimaatsverandering.

MER Procedures

Een MER dient wettelijke procedures te volgen. Dit is belangrijk teneinde onpartijdigheid te garanderen. Het gaat vaak om grote belangen. Alle belanghebbenden moeten erop kunnen vertrouwen dat een MER onpartijdig wordt uitgevoerd. Ook is binnen een MER procedureel vastgelegd wie de kosten van de MER dient te betalen. Dit kan de investeerder zijn.

Verder is binnen een MER de consultatie van belanghebbenden, zoals bijvoorbeeld omwonenden, geregeld. Ook dienen de gevolgen voor het milieu te worden gemonitord na de realisatie van de ontwikkelingsinvestering.

De MER brengt niet alleen de gevolgen voor het milieu en de hieraan verbonden kosten in kaart. De MER biedt ook de mogelijkheid tot de identificatie van alternatieven voor het project, of delen van het project, en het nemen van mitigerende maatregelen die de gevolgen voor het milieu verminderen.

Het ontwerp van een project kan hierdoor in een vroegtijdig stadium worden aangepast ten einde bepaalde gevolgen voor het milieu te verminderen. Aanpassingen achteraf zijn meestal duurder of soms zelfs onmogelijk. Middels consultatierondes kunnen in een vroegtijdig stadium ook maatregelen worden genomen die rekening houden met de wensen van belanghebbenden.

Een MER is een omvangrijke studie en brengt ook kosten met zich mee. Doe je echter geen MER dan worden niet alle kosten voor het fysieke milieu, de natuur en de mens in een ontwikkelingsproject meegewogen. Bij ontwikkelingsprojecten kunnen dan beslissingen worden genomen waarbij uiteindelijk de maatschappelijke kosten van een project hoger dan de baten blijken te zijn.

Op Curaçao is de MER niet verplicht. Zoals reeds gesteld is het doel van de MER om alle kosten van een project expliciet te maken in het kader van een goede besluitvorming. Dus ook de meer verborgen kosten. Indien dit niet gebeurt dan kan het zijn dat de kosten van een investeringsproject voor de maatschappij hoger zijn dan de baten. Uiteindelijk zal dan de samenleving hiervoor betalen. Dit is geen goede zaak! In landen die op een serieuze wijze met hun ontwikkeling omgaan is daarom een MER bij grote projecten wettelijk verplicht. Wanneer zal Curaçao volgen? Gelukkig laten sommige bedrijven op Curaçao al op vrijwillige basis een MER uitvoeren bij grote projecten.

—

Paul Stokkermans is gepensioneerd landbouwingenieur en ex-directeur van Carmabi en ex-beleidsmedewerker van de toenmalige Dienst Economische Zaken (DEZ) op Curaçao. Momenteel is hij directeur van Scientegia Solutions