DEN HAAG – De Nederlandse marechaussee mag niet langer mensen controleren op basis van hun huidskleur, zo heeft het gerechtshof in Den Haag geoordeeld. De marechaussee discrimineert mensen met een donkere huidskleur bij het controleren van mensen die Nederland willen binnenkomen. Zij worden uit de rij gepikt, anderen niet, en dat is volgens het hof een ongelijke behandeling.

Daarmee wordt een eerdere uitspraak van de rechtbank, die etnisch profileren wél toestond, ongedaan gemaakt.

MTV

Het gaat om de MTV-controles. MTV staat voor Mobiel Toezicht Veiligheid, die worden ingezet bij de controle van vliegtuigpassagiers, treinreizigers en weggebruikers uit landen van binnen de Europese Unie. Binnen de EU mogen geen grenscontroles worden uitgevoerd, maar zijn controles om illegaal verblijf in Nederland tegen te gaan, wel toegestaan.

De staat had aangevoerd dat de marechaussee in principe geen gebruikmaakt van huidskleur of ras als reden om iemand te controleren, maar dat dit wel relevant kan zijn. Bijvoorbeeld als er veel migranten uit een bepaald land komen.

Maar die redenering houdt volgens het hof geen stand. Het hof oordeelt dat iemands huidskleur voor de marechaussee juist doorslaggevend is of die persoon wordt uitgekozen voor controle. “Als alleen de huidskleur anders zou zijn geweest, zou geen selectie hebben plaatsgevonden.”

Ernstig

Bovendien vindt het hof dat de staat niet heeft aangetoond dat iemands huidskleur een goede indicator is van diens herkomst of nationaliteit. Daarmee is etniciteit dus geen goed middel om op te selecteren in geval er ergens veel migranten vandaan komen.

“Het maken van onderscheid op basis van ras, zonder objectieve en redelijk rechtvaardiging, is een bijzonder ernstige vorm van discriminatie”, zegt de voorzitter van het hof. Bovendien heeft het beleid van de marechaussee volgens hem een negatieve uitstraling op de maatschappij als geheel. “Nederlanders met een andere dan een witte huidskleur kunnen zich hierdoor niet geaccepteerd en tweederangsburger voelen.”

De marechaussee liet in november 2021 al weten geen gebruik meer te willen maken van etnische profilering. Onduidelijk is vooralsnog of de dienst er ook echt mee is gestopt. De marechaussee zegt in een eerste reactie op het verbod van het hof dat het vonnis nog wordt bestudeerd.

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International, die de zaak ook had aangespannen, spreekt op Twitter van een historische uitspraak:

Een historische uitspraak! Het hof heeft zojuist in hoger beroep beslist dat de Koninklijke Marechaussee etniciteit niet langer mag gebruiken voor grenscontroles. Deze uitspraak gaat bijdragen aan het stoppen van discriminerende controles door de KMar. #StopEtnischProfileren! pic.twitter.com/vXku3lBEAV— Amnesty NL (@amnestynl) February 14, 2023