Door Caribisch Netwerk

Op woensdag 22 november zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Wat willen de politieke partijen voor de Caribische delen van ons Koninkrijk? 

Het verschilt per partij hoeveel aandacht ze aan de eilanden besteden in hun partijprogramma’s. Hieronder een samenvatting van de partijen die nu in de Tweede Kamer zitten of zetels hebben volgens de laatste peilingen.

VVD

Overheidsfinanciën De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD)  wil dat de financiële situatie op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten verbeterd worden. “De autonome landen hebben een eigen verantwoordelijkheid en moeten financieel hun eigen broek op houden.” Hulp aan Caribische landen “Nederland kan ondersteuning bieden bij de borging van de kwaliteit van het bestuur, justitie en financiën.”‘Modernisering relaties’ De VVD wil de Bosman-wet opnieuw proberen in te voeren: Caribische inwoners zouden alleen met een baan of om te studeren naar Nederland kunnen verhuizen. “De voorwaarden die Aruba, Curaçao en Sint-Maarten stellen aan Europese Nederlanders die zich daar willen vestigen, gelden voortaan ook andersom.”Onafhankelijkheidsverklaring Ook wil de VVD het makkelijker maken voor de zes eilanden om zichzelf onafhankelijk te kunnen verklaren, door een ‘expliciete bepaling’ in het Statuut voor het Koninkrijk in te voeren.Caribische gemeenten Voor de bijzondere gemeenten Bonaire, Saba en Sint-Eustatius wil de VVD een ‘versterking van de economie’.Bekijk het partijprogramma van de VVD

NSC

Goed bestuur in Caribische delen van het Koninkrijk De Nederlandse regering moet ‘mede verantwoordelijkheid nemen’ voor de zes Caribische eilanden, ‘die harder worden getroffen door inflatie en klimaatverandering dan elders’. “Dit betekent niet alleen financiële hulp verlenen, maar vooral ook de voorwaarden voor goed bestuur versterken en ondersteuning bieden bij het creëren van een eigen verdienmodel.”Geld lenen van Nederland “Aan het lenen van geld worden strenge eisen gesteld”, schrijft NSC in haar partijprogramma.Armoede in Caribische gemeenten NSC wil dat er ‘haast’ wordt gemaakt met maatregelen voor bestaanszekerheid in de bijzondere gemeenten. Dat moet in lijn zijn met wat de adviezen van de Nationale Ombudsman en de Commissie-Thodé die al onderzoek hebben gedaan naar armoede en hoeveel mensen nodig hebben om realistisch te kunnen rondkomen.Klimaatverandering “We willen de eilanden helpen met hun ‘voortbestaanszekerheid’ door actief in te spelen op klimaatverandering. Speciale aandacht verdient het ruimtelijke domein en de bescherming van de unieke onderwaterwereld.”Bekijk het partijprogramma van NSC.

GroenLinks-PvdA

Gelijkwaardigheid  Groenlinks-Pvda wil gelijkwaardigheid tussen Nederlanders in Caribisch en Europees Nederland. Voor de Caribische gemeenten betekent dat: armoede aanpakken door ‘een fatsoenlijk sociaal minimum’ in te voeren en de gevolgen van klimaatverandering aanpakken.Machtsbalans herstellen “De machtsbalans tussen de landen van ons Koninkrijk trekken we recht door de gevolmachtigde ministers van de Caribische landen en gedelegeerde Statenleden van de parlementen van deze landen de mogelijkheid te geven zelf een rijkswet in te dienen en erover mee te stemmen. Nu hebben zij alleen adviesrecht.”Geschillenregeling “We zijn voor het invoeren van een geschillenregeling tussen de landen van het Koninkrijk met een ‘rechter’ die bindende oordelen kan geven.”Herdenking en Herstel GroenLinks-PvdA wil dat er ‘een herstelfonds komt voor nazaten van tot slaaf gemaakten’, aandacht voor het slavernijverleden in het onderwijs en een slavernijmuseum. De herdenkingsdag 1 juli wordt een nationale vrije dag, als het aan deze partij ligt.Bescherming van de zee “Voor bescherming van de koraalriffen en de biodiversiteit in Caribisch Nederland blijven we de nodige financiering beschikbaar stellen.”Duane-unie voor het Koninkrijk “We nemen alle belemmeringen voor de handel tussen de landen en eilanden van het Koninkrijk weg, al dan niet door invoering van een Douane-Unie.”Bekijk het partijprogramma van GroenLinks-PvdA.

PVV

De PVV heeft in haar verkiezingsprogramma niets specifieks staan over de Caribische eilanden of het Koninkrijk.

BBB

‘Eilanden verdienen meer aandacht’ “BBB vindt dat het Caribisch deel van het Koninkrijk net als het Nederlandse platteland meer aandacht verdient. De eilanden zijn voor Nederland niet alleen een vakantiebestemming!”‘Respect voor elkaars verschillen en autonomie’ De autonome landen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten zijn weliswaar ‘op vele beleidsterreinen’ zelf verantwoordelijk, maar Den Haag zal ook moeten meebesturen als het gaat om fundamentele mensenrechten, rechtszekerheid en goed bestuur. De staatssecretaris Koninkrijksrelaties ‘moet zich meer richten op de autonome landen in plaats van op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba’.Caribisch Nederland De BBB wil dat het lokaal bestuur en diensten in de Caribische gemeenten ‘versterkt worden’. De lokale bestuurders zouden rechtstreeks in contact moeten staan met de ministeries in Den Haag. Ook moet de bereikbaarheid tussen Bonaire, Saba en Statia beter worden, want dat zal volgens BBB ‘bijdragen aan het functioneren en de samenwerking’.Lokale media “De democratie en het goed bestuur van deze landen moet worden versterkt door goede, onafhankelijke lokale media.”‘Gekozen burgemeester’ De BBB wil dat inwoners van de drie bijzondere gemeenten Bonaire, Saba en Statia zelf hun gezaghebber gaan kiezen. Diezelfde persoon mag maximaal drie keer (voor een termijn van vier jaar) gekozen worden.Duoane-tarieven tussen Caribisch en Europees Nederland “Gezamenlijk verkennen of het meer gelijktrekken van douanetarieven in het Europees en Caribisch deel van het Koninkrijk mogelijk is en of onderlinge tarieven kunnen worden afgeschaft.”De BBB heeft ook een verkiezingsprogramma in het Papiaments. [pdf]Lees de Nederlandse versie.

D66

Klimaat D66 wil dat de energievoorziening op Bonaire, Saba en Statia ‘klimaatneutraal’ wordt. Caribisch Nederland wordt een ‘proeftuin’ voor elektrisch vliegen, dat D66 ziet als een ‘goed en schoon alternatief voor korte afstanden’).Caribisch Nederland Bonaire, Saba en Statia krijgen een realistisch sociaal minimum, zoals de Commissie-Thodé adviseert. Huishoudens krijgen ‘in samenwerking met het bedrijfsleven’ sneller internet. Inwoners die vanuit de bijzondere gemeenten naar Europees Nederland verhuizen voor studie of werk, krijgen ‘kosteloos een opfriscursus’ Nederlands. De cultuur-sector krijgt meer aandacht, ook zodat er meer uitwisseling is binnen het Koninkrijk.Rijksministerraad Nederland en de autonome landen zouden volgens D66 een programma moeten gaan opstellen via de Rijksministerraad. Daarin staan afspraken over onderwijs, veiligheid, duurzaamheid, zorg, mensenrechten en democratie.Buitenlandse zaken “De autonome landen verdienen een sterkere positie in de wereld”, vindt D66. Aruba, Curaçao en Sint-Maarten moeten ‘een grotere rol’ moeten krijgen als het gaat om buitenlandse zaken (diplomatie en handelsbeleid).Slavernijmuseum Het Slavernijmuseum wordt als het aan D66 ligt een Rijksmuseum. Er moet met de Caribisch deel van het Koninkrijk gekeken worden wat de behoeften zijn voor een voorziening.Bekijk het partijprogramma van D66.

Partij voor de Dieren

Geld voor klimaatplannen “Er komt een eerlijk deel van het klimaatbudget beschikbaar voor Bonaire, Saba en Statia voor de omschakeling naar een duurzame economie en energievoorziening en voor aanpassing aan het snel veranderende klimaat”, schrijft Partij voor de Dieren in haar partijprogramma.Bescherming koraalrif “Bijzondere aandacht is er voor de bescherming van de koraalriffen, omdat het bijzondere natuur betreft, maar ook omdat het belangrijk is als natuurlijke kustbescherming. Het Rijk stelt hierbij ook expertise beschikbaar voor bijvoorbeeld waterbeheer.”Om het rif te beschermen wordt de verkoop en import van zonnebrandcrèmes met schadelijke stoffen verboden. Ook komt er een ‘snelle aanleg van goede afvalwaterverzuiveringen op de eilanden’ volgens Europese standaarden. Betaalbaar voedsel We investeren in een duurzaam voedselsysteem voor de eilanden, zodat iedereen betaalbaar voedsel heeft.Bescherming dieren Wilde en loslopende dieren op de eilanden worden beschermd. Er komt als het aan de Partij voor de Dieren ligt ook een chipplicht voor honden en katten. Het Rijk financiert een sterilisatieprogramma om zwerfdieren te verminderen. Opvangcentra krijgen voldoende geld om gewone en zieke dieren te kunnen opvangen.Bekijk het partijprogramma van Partij voor de Dieren. (pdf)

SP

‘Nieuwe samenwerking’ “Het huidige Koninkrijk van Nederland, met de autonome landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten, dreigt ten onder te gaan aan politieke ruzies en onderling wantrouwen”, schrijft de SP in haar verkiezingsprogramma. “We willen daarom een nieuwe samenwerking, waarbij we afspreken hoe deze vier landen beter gaan samenwerken, op basis van gelijkwaardigheid.”Caribisch Nederland gelijkwaardig “De bewoners van Saba, Sint-Eustatius en Bonaire horen bij ons land en verdienen een gelijkwaardig niveau van voorzieningen als de andere gemeentes van Nederland.”Bekijk het partijprogramma van de SP. (pdf)

CDA

Lokale voorzieningen voor bijzondere gemeenten “We geven gemeenten voldoende geld om te kunnen investeren in bibliotheken, bushaltes, zwembaden buurthuizen en goede scholen voor onze kinderen”, schrijft CDA in haar programma. Dit geldt ook voor de bijzondere gemeenten, ‘zodat burgers die daar wonen eerlijke kansen voor maatschappelijke ontwikkeling krijgen’.Economie van Caribisch Nederland “We willen het economisch perspectief van Bonaire, Sint-Eustatius en Saba verbeteren en armoede terugdringen, vooral onder ouderen en gezinnen met kinderen, en de lokale bestuurskracht versterken.”Minder bureaucratie in Caribisch Nederland Het CDA wil dat de Caribische gemeenten zelf meer financiële ruimte krijgen en daarom moet de zogeheten vrije uitkering omhoog. Daarmee zal ‘de zelfredzaamheid en beleidsvrijheid’ groter worden en de bureaucratie vanuit Den Haag kleiner. Water “In Caribisch Nederland verbeteren we de waterveiligheid, de waterkwaliteit, de watervoorziening en de waterinfrastructuur”, schrijft het CDA. Die kennis wordt geëxporteerd naar andere eilanden en landen die ten onder dreigen te gaan aan de klimaatsverandering.Kennisuitwisseling met Caribische landen Het CDA wil dat Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten meer kennis gaan uitwisselen. De culturele en economische samenwerking wil de partij ‘verder versterken’.Lees zelf het verkiezingsrogramma van het CDA.

Forum voor Democratie

Relatie met eilanden versterken “Wij willen de historische relatie met onze overzeese gebiedsdelen handhaven en versterken”, schrijft Forum voor Democratie in haar verkiezingsprogramma. “We zien mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven om in Suriname te investeren. En de economische mogelijkheden zijn nog veel breder: onze aanwezigheid in het Caribisch ontsluit de enorme markten in Zuid-Amerika voor Nederland. De Antillen zouden het ‘Florida van Nederland’ kunnen worden.”Hubfunctie “Een hubfunctie (springplank) vormen tussen Nederland, Suriname en de Caribische eilanden met Zuid- en Midden-Amerika. Met stabiele en efficiënte luchtverbindingen.” Corruptie, zelfverrijking en machtsmisbruik “In die relatie is wat ons betreft geen enkele tolerantie voor corruptie, zelfverrijking en machtsmisbruik op de Antillen. We verwachten dat de lokale besturen hier concrete acties tegen zullen nemen.”Vrij vestiging van Nederlanders “Vrije vestiging van Nederlandse bedrijven en burgers op de Caribische eilanden en in Suriname.”Bekijk het verkiezingsprogramma van Forum voor Democratie.

ChristenUnie

Koninkrijk ChristenUnie wil ‘gelijkwaardige verhoudingen’ en wil met Aruba, Curaçao en Sint-Maarten in overleg om het democratisch tekort op te lossen. Nederland moet voor de sociale problemen op de zes eilanden aan ‘goede oplossingen’ werken vanuit ‘onderlinge betrokkenheid, solidariteit en wederkerig respect’.Caribisch Nederland “Te vaak worden de inwoners van Caribisch Nederland vergeten bij nieuwe wetten of nieuw beleid”, vindt de ChristenUnie. De partij wil ‘een toereikend sociaal minimum’. Mensen die recht hebben op een uitkering of pensioenen, moeten kunnen rondkomen. Dat geldt ook voor de lagere inkomens. Ook moet Caribisch Nederland ‘weerbaar’ worden gemaakt tegen klimaatverandering met investeringen. WW-uitkering De ww-uitkering wordt ook voor de Caribische gemeenten ingevoerd. De onderstand (bijstand) en AOV (AOW) moeten zoveel mogelijk op lijken op die in Europees Nederland.  Gelijkwaardigheid “Gelijkwaardigheid als uitgangspunt. Nieuw beleid en nieuwe wetten moeten ook gelden in Caribisch Nederland”, vindt de ChristenUnie. Tenzij lokale bestuurders dit niet willen.Inwoners van Caribisch Nederland krijgen automatisch een BSN-nummer. Ook Papiaments en Engels worden in het Caribische deel van Nederland erkend als officiële talen.Kinderen & jonge ouders De ChristenUnie zegt een betere ondersteuning en meer hulp beschikbaar te willen stellen voor (jonge) vrouwen die zwanger zijn, zodat abortus niet de enige uitweg lijkt. “Ook seksuele voorlichting, passend bij de context van gemeenschappen, kan helpen om het aantal onbedoeld zwangerschappen terug te dringen.”  Levensonderhoud De ChristenUnie wil dat de kosten voor elektriciteit, internet en water omlaaggaan, door ook steun vanuit Den Haag ‘voor het opwekken van lokale energie, lokale voedselvoorziening en lokaal ondernemerschap’. “We kijken daarbij ook kritisch naar dubbele importtarieven die de kosten van levensonderhoud onnodig opvoeren.”Justitie Nederland moet de eilanden helpen in de strijd tegen mensenhandel; ook tegen de ‘gokfmaffia’, met name op Curaçao. Tbs-voorziening in het Caribisch deel van het Koninkrijk.Bekijk het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie.

Volt

Gelijke kansen Gelijke kansen ongeacht waar je woont, vindt Volt. “Om die gelijke kansen mogelijk te maken, moeten we durven ongelijkelijk te investeren.”Vertegenwoordiging Caribisch Nederland in parlement “Inwoners van Caribisch Nederland hebben nu geen directe stem in het Nederlands parlement; zij zijn afhankelijk van vertegenwoordigers uit partijen die zich in Nederland opwerpen als woordvoerders. Volt wil dat in de Nederlandse Grondwet wordt opgenomen dat Caribisch Nederland direct vertegenwoordigd wordt in het parlement door middel van geborgde zetels.”Geld uit Europese Unie Toegang tot Europese fondsen makkelijker maken voor de zes Caribische eilanden, zodat de sociaal-eonomische en culturele ontwikkelingen een ‘impuls’ krijgen. Vooral zodat de eilanden groen en digitaal vooruitgaan.Klimaatverandering “We werken samen op Koninkrijksniveau aan het bestrijden van de negatieve effecten van klimaatverandering in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Volt steunt het voorstel voor het instellen van een brede klimaattafel op Bonaire.”Verdragen en rechten Volt wil dat Nederland meer geld en steun geeft aan de eilanden, voor de bescherming van grondrechten van alle inwoners in het Koninkrijk.Het VN-verdrag Handicap moet binnen vijf jaar uitgevoerd worden in Europees en Caribisch Nederland. Dat geld ook voor rechtsbescherming, zodat iedereen makkelijk gebruik kan maken van hun rechten. “We willen bovendien dat de mensenrechten van (Venezolaanse) vluchtelingen in het Caribisch deel van het Koninkrijk worden gegarandeerd.”Bekijk het partijprogramma van Volt. (pdf)

Denk

Een gelijkwaardig koninkrijk “Denk staat voor solidariteit binnen het Koninkrijk”, schrijft de partij in haar verkiezingsprogramma. In de bijzondere gemeente Bonaire, Saba en Statia ‘moet er een acceptabel sociaal minimum komen en betere voorzieningen’.”Maak het makkelijker voor Caribische studenten om een BSN aan te vragen zodat zij van tevoren al praktische zaken kunnen regelen.”Bekijk het partijprogramma van Denk. (pdf)

SGP

Koninkrijk De Staatkundig Gereformeerde Partij wil dat Aruba, Curaçao en Sint-Maarten zoveel mogelijk zelfstandig kunnen zijn. “Steun uit Nederland dient meer uit praktische dan uit financiële hulp te bestaan, waarbij wel in het bijzonder aandacht is voor het feit dat het Caribisch deel van het Koninkrijk het in de afgelopen periode met corona extra moeilijk had.”Geschillenregeling “Een goede regeling voor geschillen tussen de landen binnen het Koninkrijk is absoluut noodzakelijk”, vindt de SGP. De Raad van State krijgt daarin een grote rol. Nederland mag alleen van de adviezen afwijken ‘als daar goed gemotiveerde zeer zwaarwegende redenen voor zijn’.Ingrijpen op eilanden “Nederland moet niet schromen stevig in te grijpen om de begrotingsdiscipline op orde te krijgen”, vindt de SGP. Ook als er sprake is van slecht functionerend bestuur op de eilanden. “Het aanstellen van een regeringscommissaris die gezaghebbend kan optreden, zoals op Sint-Eustatius is gebeurd, is in dergelijke gevallen aan te bevelen, maar alle inspanningen dienen gericht te zijn op het herstel van autonomie.”Drugshandel en ondermijning Nederland moet samen met de Caribische landen van het Koninkrijk zorgen voor de bestrijding van mensen- en drugshandel, andere ondermijnende criminaliteit en illegale migratie uit Venezuela. “Daarvoor is steun uit Nederland nodig”, zoals het investeren in de kustwacht.Ethische keuzes De bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba ‘moeten ruimte blijven houden voor eigen ethische keuzes, bijvoorbeeld op het terrein van de bescherming van het leven of huwelijk en gezin’.Armoede In de bijzondere gemeenten moet het sociaal minimum gegarandeerd zijn. In de strijd tegen armoede, is samenwerking met de kerken belangrijk om gezinnen te ondersteunen.Bekijk het verkiezingsprogramma van de SGP. (Op zondag is de site onbereikbaar)

JA21

JA21 heeft niets specifieks over de Caribische eilanden of het Koninkrijk staan in haar partijprogramma (pdf).

Bij1

Helpen zonder voorwaarden te stellen Volgens Bij1 geldt voor de eilanden: “Je doet wat Nederland wil en anders krijg je niks.” Dit moet volgens de partij ‘radicaal anders’. “Wij willen herstel en reparatie van koloniale schade en willen de eilanden de macht geven om dingen zelf te kunnen bepalen. Nederland heeft daarbij de plicht om, waar gewenst, de eilanden te ondersteunen, zonder voorwaarden.”Reparaties slavernijverleden “Nederland herstelt de schade die is veroorzaakt door 400 jaar kolonialisme en slavernij. Reparaties zullen zowel materieel als immaterieel zijn.” De eilanden bepalen hoe, Nederland ondersteunt dit proces ‘financieel’ en ‘logistiek’. Dit moet in een Rijkswet geregeld worden, zodat het ‘herstelbeleid’ gegarandeerd blijft.Dekolonisatie De partij wil aandacht voor ‘mentale en geestelijke dekolonisatie’ in de samenleving en onderwijs. Alle ministeries moeten worden gedekoloniseerd, vindt Bij1. De partij wil ‘structureel geld’ voor onderzoek naar dekolonisatie, die kennis verspreiden en zorgen dat er maatregelen komen. Te beginnen bij de Belastingdienst, het UWV en DUO, vindt de partij.Nationale feestdagen De partij wil dat deze dagen erkend worden als nationale feestdagen: 1 juli (Keti Koti), 17 augustus (Dia di lucha pa libertat of Dia di Tula en de Onafhankelijkheidsdag van Indonesië), 10 oktober (het opheffen van de Nederlandse Antillen), 25 november (de Onafhankelijkheidsdag van Suriname), en 18 maart (Dia di Himno y Bandera, de Arubaanse Dag van het Volkslied en de Vlag). We maken 3 mei ‘dag van de empathie’, als onderdeel van de herdenking en viering rondom 4 en 5 mei.Bekijk het partijprogramma van Bij1.

BVNL

BVNL heeft niets specifieks over de Caribische eilanden of het Koninkrijk in haar partijprogramma staan.

Benieuwd naar de laatste peilingen voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023? Bekijk de Peilingwijzer, die de peilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag samenvoegt.