AMSTERDAM – Voor het eerst besteedt het Verzetsmuseum Amsterdam aandacht aan de ervaringen van Suriname en de Nederlands-Caribische eilanden tijdens de Tweede Wereldoorlog in een vernieuwde permanente tentoonstelling. 

Deze tentoonstelling, getiteld De Tweede Wereldoorlog en de voormalige Nederlandse koloniën, wordt op woensdag 2 oktober officieel geopend door burgemeester Femke Halsema en is vanaf de volgende dag toegankelijk voor het publiek.

Na de succesvolle heropening van het Verzetsmuseum eind 2022, waarin de Tweede Wereldoorlog genuanceerder werd gepresenteerd, richt de nieuwe tentoonstelling zich op de impact van de oorlog op de voormalige Nederlandse koloniën. 

Onafhankelijkheid

De expositie belicht de belangrijke rol van Suriname en de Nederlands-Caribische eilanden, zoals Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten, en hun bijdrage aan de oorlogsinspanningen. Daarnaast worden de maatschappelijke veranderingen, het groeiende activisme, en de roep om onafhankelijkheid in de koloniën besproken.

Een van de opvallende verhalen is dat van de Curaçaose activist Pedro Medardo de Marchena, die tijdens de oorlog gevangen werd gezet omdat hij als “gevaarlijk voor de rust en algemene veiligheid” werd beschouwd. 

Ook wordt aandacht besteed aan de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Suriname en op de eilanden, die daar gestationeerd waren om de vitale grondstoffenindustrie te beschermen tegen Duitse aanvallen. De tentoonstelling toont hoe deze aanwezigheid bijdroeg aan een versterkt gevoel van eigenwaarde en gelijkheid onder de lokale bevolking.

Indringende verhalen 

Met meer dan dertig persoonlijke verhalen biedt de tentoonstelling nieuwe inzichten in de ervaringen van inwoners van de voormalige koloniën. Een Surinaamse schutter vertelt hoe de dienstplicht tijdens de oorlog bijdroeg aan een gevoel van gelijkheid: “Dat die blanke jongens hetzelfde moesten doen als die zwarte jongens gaf meer zelfvertrouwen.” 

Ook wordt de rol van Suriname en de eilanden in de oorlogsindustrie benadrukt, zoals de productie van bauxiet in Suriname en de brandstofraffinaderijen op Aruba en Curaçao.

Jason Chong, woordvoerder van het Verzetsmuseum Amsterdam, benadrukt het belang van deze tentoonstelling: “Door het vertellen van persoonlijke verhalen bieden we diverse perspectieven op deze geschiedenis. We geven aandacht aan zowel het wrede Japanse regime als het verzet tegen de eeuwenlange Nederlandse koloniale onderdrukking in Indonesië.”

Maar ook toont het museum de veranderingen en het activisme in Suriname en de Nederlands-Caribische eilanden. “Deze indringende verhalen zijn relatief onbekend en verdienen het verteld te worden.”